Görme engellilerde dini sosyalleşme

“Görme Engelli Bireylerde Dini Sosyalleşme” adlı bu tezde, görme engellibireylerin dini sosyalleşme süreci; süreçler, araçlar, imkân ve sınırlılıklar açısındandeğerlendirilmektedir. Toplumun dezavantajlı gruplarından biri olan görme engellibireyler; çocukluk, ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinde dini bir benlik ortayakoymaktadır. Bu dönemlerde engellilik durumunun getirdiği olanak ve kısıtlamalar,görme engelli kişiyi olumlu/olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Ayrıca; aile, arkadaşgrupları ve kitle iletişim araçlarının dini sosyalleşme sürecinde önemli bir işlev üstlendiğigörülmektedir. Bu araçların etkinliği, görme engelli bireyler için farklı anlam ve önemtaşıyabilmektedir. Dolayısıyla, süreç ve araçlar, genel geçer durumlarının yanı sıra,engelli bireylerin anlam dünyasından da yansıtılacaktır. Tez konusu teorik ve uygulamabölümlerinden oluşsa da uygulama alanına ağırlık verilmektedir çünkü literatürde görmeengelli bireylere yönelik yürütülen saha araştırmaları eksik kalmaktadır.Teorik bölümde dokümantasyon yönteminden, uygulama bölümünde isederinlemesine görüşme yönteminden faydalanılmaktadır. Araştırma; İstanbul baştaolmak üzere Antep, Eskişehir, Adana, Konya, Ankara ve Antalya gibi farklı illerdeyaşayan katılımcılarla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara kartopu örneklemle ulaşılmışolup bu çalışma, amaçlı örneklemle desteklenmiştir. Örneklem grubu, 18-65 yaş arasında32 erkek, 26 kadın toplam 58 katılımcıdan oluşmaktadır.Toplumla etkileşimi sonucu değer ve inanç sistemini içselleştirecek olan bireyindini sosyalleşme sürecindeki imkân ve sorunların betimlenmesine yönelik çalışmalaraihtiyaç duyulmaktadır. Bu tezde, engellilik olgusuna ilişkin temel kavramlara,sınıflandırmalara ve sosyalleşme bağlamında engellilik olgusunun değerlendirilebileceğikuramlara değinilmektedir. Engellilik olgusu, görme yetisi özelinde ele alınırken; dinisosyalleşme süreç ve araçları vurgulanmaktadır. Bu bağlamı destekleyecek şekilde,görme engelli bireyin inanç, ibadet, kutsal zaman, kutsal mekân, dini grup ve toplumalgısı da incelenmektedir.Araştırmanın uygulama bölümünde, örneklem grubundaki 58 katılımcıyla 17Ağustos 2019 ile 15 Kasım 2019 döneminde, İstanbul’da ikamet edenlerle yüz yüze, ildışında ikamet edenlerle telefon, Skype, TEAMtalk gibi uygulamalar aracılığıyladerinlemesine görüşme yapılmıştır. Yarı yapılandırılmış mülakat sorularının yöneltildiği XIIkatılımcıların; dini hayat ve sosyalleşmeye dair düşünce ve deneyimleri kapsamlı olarakortaya çıkarılmıştır. Araştırma bulgularına göre, görme engelli birey, aile içerisindekietkileşime ve iletişime bağlı olarak bir dini sosyalleşme süreci deneyimlemektedir. Aileortamında yoğun ve bilinçli bir dini yaşam tecrübe eden birey, olumlu yönde dinisosyalleşmesini sürdürmektedir. Diğer yandan, geleneksel dindarlık kapsamında bilinçsizbir şekilde dini hayat sürdüren ve ilgisiz tutum sergileyen bir aile ortamında yetişen birey,farklı inanç sistemleri benimseyebilmektedir. Kısacası sosyalleşme olgusu, engellilik vedin bağlamında analiz edilmektedir. Bu çalışma, ülkemizdeki görme engelli bireylereyönelik dini araştırmalara yol gösterecek nitelikte sayılabilir. Bir görme engellinin, dinibenliğini nasıl inşa ettiğine dair bir resim çizerken, bu safhada ne gibi sorunlarlakarşılaştığı, bu sorunlarla nasıl baş ettiği ve bu sorunların bireyin dini sosyalleşmesini neyönde etkilediği yansıtılmaktadır. Böylelikle görme engelli bireyler için nitelikli bir dinisosyalleşme sürecinin gerek toplumsal gerekse yasal düzenlemelerle gerçekleştirilmesinebir katkı sunma hedeflenmektedir.--------------------In the dissertation titled “Religious Socialization of the Visually DisabledIndividuals,” the process of religious socialization of the visually disabled individuals isevaluated in terms of process, agents, possibilities and limitations. One of thedisadvantaged groups in society, the visually disabled manifest a religious self in theirchildhood, adolescence and adulthood. In these periods, potentials and restrictionsresulting from the state of disability may affect the visually disabled positively ornegatively. Furthermore; the agents such as family, peer groups and mass media mayfunction remarkably in the process of religious socialization. The effectiveness of theseagents may have various meanings. Therefore; the mainstream state of the process andagents of religious socialization are to be reflected from the perspective of the visuallydisabled.Although this study mainly consists of theory and practice sections, it is heavilyfocused on field research because the field studies carried out in the literature are notextensively related to the visually disabled.While documentation is used in the theory section, in-depth interview techniqueis applied in the practice section. The research was carried out with participants fromvarious cities of Turkey such as İstanbul, Antep, Eskişehir, Adana, Konya, Ankara andAntalya. The participants were reached through a snowball sample while the interviewswere conducted with a purposive sample. The sample group consists of 32 men and 26women, 58 individuals in total, in the age group of 18-65.There has been an urgent need for further studies related to the facilities andlimitations throughout the process of religious socialization of the individuals who willinternalize the system of belief and cultural norms as a result of social interaction. In thisdissertation,you will be able to find main concepts, classifications and theories on thebasis of disability. While the concept of disability is evaluated in the context of visualimpairment, the process and and agents of religious socialization will be emphasized.Moreover, their perception of belief, ritual,sacred time and space,religious groups andsociety has been analyzed.The participants living in İstanbul has been interviewed directly. On the otherhand the others living in different cities have been interviewed by means of telephone,Skype and Team Talk. These participants have been asked tos hare their thoughts and XIVexperiences about their religious and social life through semistructured interviewquestions.According to the findings of the study, the visually disabled individualexperiences religious socialization linked to the interaction and communication within hisfamily. The individual experiencing intensive and conscious religious life in his family,maintains his religious socialization in a positive way. Nevertheless, the individual mayacceptdifferent belief systems when he grows upin the family that reflects indifferentattitude toward the child or unconscious approach to the religious life. Shortly the conceptof socialization has been analyzed in the context of disability and religion. Therefore, thisstudy may be regarded as a guide for further religious studies on the visually disabled.While portraying the religious self of the visually disabled, it has been inquiredwhat kind of problems they have faced, how they have dealt with these matters and inwhich way have been affected. In this case, the efficient process of religious socializationfor the visually disabled, may be promoted by social and legal regulations