Sağlık hizmetlerinde davranışsal ekonominin tüketici satın alma davranışlarına etkileri

Amaç: Davranışsal ekonominin sağlık hizmetleri tercihine etki edip etmediğinin incelenmesi; tüketim malzemelerinde ve diğer hizmet sektörlerinde gözlenen tüketici davranışlarının, sağlık hizmetlerinde gözlenip gözlenmediğini tespit edilmesidir. Sağlık hizmeti tüketimine yönelik alınan kararlar için etkili olan faktörlerin belirlenmesi, sağlık tüketicilerinin hangi tarzlarda karar verdiğinin anlaşılmasıdır. Ayrıca sağlık hizmeti tüketiminde tüketicilerin hangi konulara daha çok ilgi gösterdiği, önem verdiği ve dikkat ettiğini incelemektir.Gereç ve yöntem: Çalışmada anket yöntemi kullanılmıştır. Gönüllülük esasıyla katılım gösteren 726 katılımcının yanıtları SPSS 24 programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Değerlendirmede açımlayıcı faktör analizi, güvenilirlik analizi ve istatistiksel anlamlılık testleri kullanılmıştır. Bulgular: Davranışsal iktisatta yer alan çerçeveleme etkisi, zihinsel muhasebe ve batık maliyet hatası konularında tüketici tercihlerinin demografik özelliklere göre farklılaştığı gözlenmiştir. Ayrıca çalışmaya özgü eklenen sorumluluk duygusu, risk durumu, hizmetin fiyatına yönelik sorulara verilen yanıtlarda da farklılaşma görülmüştür. Sağlık hizmetlerinde; mükemmeliyetçi, marka bilincine sahip, çeşit karmaşası yaşayan, düşünerek hareket eden, sadık, özensiz tüketici boyutları ön plana çıkmıştır. Tüketici ilgilerinin; aile, hedonizm, riskten kaçınma, para ve estetik kaygı boyutlarında yoğunlaştığı ortaya çıkmıştır. Sonuç: Sağlık hizmetlerinde tüketici tercihlerinin davranışsal ekonomi konusunda yer alan bazı konularda diğer hizmetlerden farklılaştığı ve kendine has özelliklere sahip olduğu gözlenmiştir. Benzer bir sonuç tüketici tarzlarında da elde edilmiştir. Tüketici kararlarında; demografik özelliklerin yarattığı farklılıklara ilaveten, özellikle hizmetlerin ücreti ve tüketicilerin sorumluluklarının belirleyici olduğu bulunmuştur. Nihayet, davranışsal iktisat konularının sağlık hizmetlerinde tüketici kararlarını belirgin bir şekilde etkilediği söylenebilir.--------------------Objective: Examine whether the behavioral economics affects healthcare preferences, and to determine whether consumer behaviors observed in consumer goods and other service sectors are observed in healthcare. Determine the factors that affect healthcare consumption decisions. Understanding the styles in which healthcare consumers decide. Also, to examine which issues consumers pay more attention for healthcare services.Material and methods: Questionnaire method was used in the study. The responses of 726 participants, on a voluntary basis, were evaluated using the SPSS 24 program. Exploratory factor analysis, reliability analysis and statistical significance tests were used in the evaluation.Findings: It is observed that consumer preferences differed according to demographic characteristics in the framework of behavioral economics, framing effect, mental accounting, and sunk cost fallacy. In addition, there is a differentiation in responses to questions regarding the added responsibility, risk status, and price of the service. In health services; perfectionistic, brand conscious, confused by overchoice, loyal, careless consumer dimensions are found. Consumer interests are concentrated on family, hedonism, risk aversion, money and aesthetic anxiety.Conclusion: Observing that consumer preferences in healthcare services differ from other services and have their own characteristics on some issues related to the behavioral economy. A similar result is obtained in consumer styles. In consumer decisions, in addition to the differences created by the demographic features, it is found that the fee of the services and the responsibilities of the consumers are determinant. Finally, it can be said that behavioral economics issues significantly affect the consumer decisions in health care