2000 sonrası takip edilen döviz kuru politikalarının dış ticaret üzerindeki etkilerinin incelenmesi

ÖZET2000 SONRASI TAKİP EDİLEN DÖVİZ KURU POLİTİKALARININ DIŞ TİCARET ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ Dünyanın ekonomik anlamda küreselleşmesi, uluslararası ticaret sisteminin önemini günden güne artırmaktadır. Bazı ülkeler bu durumdan yararlanarak zenginleştirirken, bazı ülkeler dış ticaret açıkları vermek suretiyle krizlere girmektedir. Bu nedenle dış ticaretin en önemli parametrelerinden olan döviz kuru sisteminin seçimi, ülkeler açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, 2000 yılı sonrası IMF’nin desteklediği istikrar programlarında uygulanan döviz kuru sistemlerinin, Türk dış ticaretine ve ödemeler dengesine etkilerini incelemektir. Bu süreçte uygulanan “Kontrollü Sabit Kur Sistemi” ve “Dalgalı Kur Sistemi” anketli saha çalışmasıyla değerlendirilmiştir. Firmaların geneli “Kontrollü Sabit Kur Sistemini” uluslararası ticarette döviz fiyatında belirsizliği kaldırdığından, rekabet edebilir fiyatlandırmayı daha rahat yapabildiklerini ifade etmişlerdir. Ancak, 2001 krizi ile sonuçlanan döviz kuru politikasına güvensizliklerini ortaya koymuşlardır. Türk ekonomisinde halen uygulanmakta olan “Dalgalı Kur Sistemi” içinse, sürecin henüz krizle sonuçlanmaması nedeniyle memnuniyetlerini belirtmelerine karşın, Mayıs 2006’daki dövizdeki ani çıkış ve inişin kendilerini endişelendirdiğine dair cevaplar vermişlerdir. Diğer yandan ihracatçının aleyhine, ithalatçının lehine olan uzun dönemli döviz fiyatlarının cari açığı tarihi seviyelere çıkarması, firmaların zihinlerinde bir soru işareti olarak durmaktadır. Yapılan çalışma neticesinde döviz kuru sisteminin seçimiyle, dış ticaret hacmindeki değişim ve gelişimler arasında doğrudan ilişkinin olduğu sonucuna varılmıştır. ABSTRACTSTUDY OF CURRENCY POLICIES ON FOREIGN TRADE AFTER 2000 IN TURKEYEconomic golabalization of the world increases the importance ofinternational trade system day by day. While some countries benefit fromthis situation, many of them come accross with crisis by giving tradedeficits. Therefore, selection of currency system, one of the mainparameters of foreign trade, has great importance for countries. The mainobjective of this study is to investigate effects of currency systemsapplied in Turkey sincer 2000 in austerity programmes supported by IMF onTurkish foreign trade and balance of payments. This study has been evaluatedby the area surveys by taking into consideration ‘Controlled Fixed CurrencyRate System’ and ‘Floated Currency Rate System’ which are applied in Turkeyduring that term. Most of the companies expressed that they offer challenging and effectivepricing as the ‘Controlled Fixed Currency Rate System’ removed incertaintyon currency rates in international trade. But, they also expressed that theycould not trust on currency policy that resulted with economic crisis in2001. As regards on currently applied ‘Floated Currency Rate System’, theyexpressed their approval because of non-existence of an economic crisisuntil now. But they also stressed their worries after fluctuations inmarkets in May 2006. On the other hand, long-term currency rates which arein favor of importers and contrary of exporters triggered current deficitand raised questions in the eyes of companies. In this study, it isconcluded that there is a direct relation between currency rate system andforeign trade volume