Portage erken eğitim programının aile ve kurum ortamında yaşayan 5–6 yaş çocuklarının gelişimleri ile aile katılım düzeyleri üzerindeki etkisi

ÖZETPORTAGE ERKEN EĞİTİM PROGRAMININ AİLE VE KURUM ORTAMINDA YAŞAYAN 5–6 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİMLERİ İLE AİLE KATILIM DÜZEYLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Bu araştırma, Portage Erken Eğitim Programının aile ve kurum ortamında yaşayan 5–6 yaş çocuklarının gelişimleri ile aile katılım düzeyleri üzerindeki etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirilen deneysel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu 2010–2011 Eğitim Öğretim yılında Balıkesir il merkezinde bulunan ve Balıkesir İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı iki ilköğretim okulunun anasınıfına devam eden, aileleriyle yaşayan 5-6 yaş grubu 64 çocuk ve bu çocukların aileleri ile Soysal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı Müşerref Yırcalı Çocuk Yuvası ve Karşıyaka Çocuk yuvasında yaşayan 5-6 yaş grubu 64 çocuk ve bu çocukların grup sorumluları (grup öğretmeni ve bakıcı anne) oluşturmaktadır. Ön-test–son-test kontrol grubu modelinin kullanıldığı araştırmada çalışma gruplarının oluşturulmasında “grup eşleştirme” tekniği kullanılmıştır.Deney ve kontrol gruplarını oluşturan 5-6 yaş çocuklarına ilişkin demografik veriler araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ile, gelişim alanlarına yönelik veriler “Portage Gelişim Ölçeği” kullanılarak, aile ve grup sorumlularına yönelik veriler ise “Kişisel Bilgi Formu” ve “Aile Katılım Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Deney gruplarına Portage Erken Eğitim Programı araştırmacı tarafından 20 hafta uygulanmıştır.Verilerin analizlerinde yüzde ve frekans dağılımlarının yanı sıra, araştırmanın hipotezlerini test etmek için parametrik istatistiklerden t testi kullanılmıştır.Aileleriyle ve kurum ortamında yaşayan çalışma grubunda yer alan çocukların 64’ü kız, 64’ü erkek, 64’ü 5 yaşında, 64’ü de 6 yaşındadır. Deney ve kontrol gruplarındaki cinsiyet ve yaş özelikleri eşitlenmiştir.Aileleriyle birlikte yaşayan çalışma grubunu oluşturan çocukların anne babalarına ilişkin demografik sonuçlar, genel olarak eğitim seviyesinin düşük olduğunu aynı zamanda gelir durumlarının da düşük olduklarını göstermektedir. Araştırmada SHÇEK bağlı çocuk yuvasında, kurum ortamında yaşayan ve çalışma grubunu oluşturan çocukların %83 ünün annesi sağ, %5 inin ise annesinin kim olduğu kayıtlarda bilinmemektedir. Yuva çocuklarının anne babalarının %82 si ayrı yaşamaktadır. Yuvada bakım ve koruma altındaki çocukların %64 ünün ziyaretçisi vardır. Bu ziyaretlerin %49’u düzensizdir. Çalışma grubunu oluşturan grup sorumlularının içinde bakıcı annelerin tamamı en az Kız Meslek Lisesi çocuk gelişimi bölümü, grup öğretmenlerinin %82 si ise eğitim fakültesi lisans eğitimi mezunudur. Grup sorumlularının 4 tanesi (%25) Portage Erken Eğitim Programına ilişkin daha önce eğitim almıştır.Aileleriyle ve kurum ortamında yaşayan deney ve kontrol gruplarında yer alan 5-6 yaş çocuklarının Portage Gelişim Ölçeği ön-test puanları ararsında anlamlı bir farklılık bulunmazken, Portage Erken Eğitim Programının uygulandığı deney gruplarında son-testte anlamlı farklılık saptanmıştır. Bu durum uygulanan programın etkililiğine işaret etmektedir.Portage Erken Eğitim Programının uygulandığı deney gruplarında ailelerin ve grup sorumlularının aile katılımına ilişkin düşünceleri olumlu yönde değişmiştir. Ailelerin çocukların gelişimlerine yönelik böyle programlara gereksinim duyduğu görülmektedir.Kurumlarda çalışan personelin kurumda kalan çocukların gelişim özellikleri hakkında bilgi sahibi olduğu eğitimlerine bakıldığında görülmektedir. Ama yapılan çalışmada çocukların gelişimleri açısından ciddi eksikliklerin olması ve uygulanan program sayesinde bakıcı anne ve grup öğretmenlerine verilen destekler sonucunda kendilerinde ve çocuklardaki gelişimin artması, sahip oldukları eğitim durumlarına bakmaksızın sürekli hizmet içi eğitimle desteklenmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.Aile destekli programların okul öncesi eğitimin kalıcılığı, etkililiği açısından katkı sağladığı görülmektedir. Bu sonuca dayanarak aile ve yerini tutan yetişkin destekli çocuklar için uygulanan eğitim programının hem çocuklar için hem de aile ve grup sorumluları için etkililiğinden söz etmek mümkündür.Anahtar Sözcükler: Okul Öncesi Eğitim Alan 5-6 yaş Çocukları, Aileler, Çocuk Yuvası, Grup Sorumlusu, Aile Eğitimi ve KatılımıABSTRACTTHE EFFECTS OF PORTAGE EARLY EDUCATION PROGRAM ON FAMILY INVOLVEMENT AND DEVELOPMENT OF CHILDREN AT THE AGE OF 5-6 LIVE WITH THEIR FAMILIES AND IN SOCIAL SERVICES AND CHILDREN PROTECTION AGENCYThis research is an experimental study implemented to investigate the effects of PORTAGE early education program on family involvement and development of children at the age of 5-6 live with their families and in child care centers under the control of Social Services and Children Protection Agency (SSCPA). The sample of the study consists of 64 children who are 5 to 6 years old, live with their families and attend kindergarten classrooms in public primary schools in Balıkesir city center and their families, and 64 children who are 5 to 6 year old, live in MüşerrefYırcalı (Balıkesir) and Karşıyaka (İzmir) Child Care Centers under the control of SSCPA and the responsible people of these children (group teachers and caretakers). Pre-test- post-test control group design was used in the study and the group matching technique is used for composing the sample groups. Demographic data related to 5 to 6 years old children of experiment and control groups was gathered by using “Personal Information Form” composed by researcher, information about children’s developmental domains was gathered using “Portage Development Scale,” and the data related to families, caretakers and teachers was gathered by using “Personal Information Form” and “Family Participation Scale”. Portage Early Childhood Education Program was applied by researcher in twenty-week period.Besides percentage and frequency distribution, t-tests for independent and paired samples, one of the parametric statistics, were used to test research hypothesis. The demographic information about the parents of children who are on sampling group that live with families shows that parents’ education level is low, in parallel with low level of income. Eighty-three percent of the mothers are alive and 5% of the mothers are not known of the children are in the sample group and live in child care centers under the control of SSCPA. Eighty-two percent of the parents are living separately of those children. Sixty-four percent of these children under care and protection at child care centers have visitors. Forty-nine percents of these visits are irregular. All of the care takers in sample group have been graduated from Child Development Department of Vocational High School and 82% of Group Teachers have bachelor degree from Education Faculties. Four of the responsible people (%25) have been trained in the Portage Early Childhood Education Program. Sixty-four of the children living with families and in childcare centers are girls and 64 of them are boys and 64 of these children are 6 years old and 64 of them are 5 years old. Gender and age features in experiment and control groups have been equalized. While there was no statistically significant difference in the Portage Development Scale points of the 5 to 6 years old children in Experiment and Control Group before the implementation of the program, statistically significant difference was detected in post-test points of experiment groups in which Portage Early Childhood Education Program was applied. In the experiment groups in which Portage Early Childhood Education Program was applied, the ideas of families and responsible people about family involvement have positively changed. Due to the results of the study, education program applied has a meaningful effect on experiment groups. When take a look into the educational background of the responsible people in child care centers, it can be observed that they have knowledge about developmental characteristics of children. However the study showed that the children have notable deficiencies in their developmental areas and by the help of the program applied care takers and teachers were supported and improved. So the study clarified the necessity that the responsible people in child care centers should be supported with in-service training without taking into consideration their educational backgrounds. It can be seen that family involvement programs contribute to permanence and effectiveness of early childhood education. On the basis of the results, it is possible to say that the family involvement program for children living in childcare centers and with families has an impact on both children and families and responsible people.Key Words: Children 5-6 years old Pre-School Education in training, Families, Child Care, Caretakers, Family Education and Involvement