Modern zeminde deneyimin düşünümsel yüzünü örten kitlesel görüntü

ÖZETMODERN ZEMİNDE DENEYİMİN DÜŞÜNÜMSEL YÜZÜNÜ ÖRTEN KİTLESEL GÖRÜNTÜBütün, parçalarının toplamından farklı bir şeydir ve bütünü anlamak parçaları arasındaki ilişkileri kavramakla mümkündür. Bu çalışma, moderniteyi bütüncül bir süreç olarak anlamaya çalışırken, düşünümselliği bir yöntem olarak önermektedir. Moderniteyi hem kavramsal hem de pratik anlamda tanımlayan temel kavramlardan birisi belirsizliktir. Bu nedenle modernite kavramı yerine “modern zemin” kavramı önerilmiştir. Modernite zamanı biricik değer kılarken, modern zemin mekâna vurgu yapar. Kavram düşünümseldir, düşünümselliğini sağlayan içinde bulundurduğu çift yüzler için bir kap oluşturma niteliğidir. Zemin bir yüzde kayganlaşmakta ve parçalanmakta, diğer yüzde ise merkezileşmekte ve tektipleşmektedir. Modern zemin belli bir görme biçimi, “perspektif” üzerine kuruludur. Perspektif gerçeği ikame etme savı taşıyan bir teknik ve ideolojidir. Bu görme önceden belirlenmiş bir merkez ekseninde, kodlayan “yönetmene” işaret eder. Görüntünün bu biçiminde gözün hareket etme, seçme imkânı yoktur. Bu nedenle perspektif kodlara dâhil olma pratiğidir. Perspektif bir çeşit bakış açısıdır ve ona alternatif görme biçimleri de (ikonografi ve tasvir vd.) vardır. “Aracılığıyla görme” anlamı taşıyan perspektifle kurulan kitlesel görüntü, gerçeği ikame eden niteliği ve yaygın kullanımıyla deneyimi tektipleştirmektedir. Oysa deneyim düşünümseldir. Deneyimin düşünümselliği onun mekâna, mesafeye, temasa ilişkin olmasına ve kolektiflik niteliğine işaret eder. Deneyimin kolektifliği “kamusal alan” kavramıyla örtüşür. Kamusal alan kavramı için de mekân temel bir sorundur: “Fail nerededir?” Medya okuryazarlığı çalışmaları, bu soruyu “medya” olarak cevaplamaktadır. Ancak “medyayı medya üzerinden okuma çabası” sonuçtan hareket etmektir. Öncelikle medyayı üreten koşullar anlaşılmalıdır. Böylece fail olmanın imkânı ve zeminin farkındalığı sağlanabilir. Failin nerede olduğu sorusu düşünümselliğin bir düşünme yöntemi olarak önerilmesinin önemini ortaya çıkarmaktadır çünkü bu soru ancak soru sormanın bir sanata dönüştüğü zeminde cevaplanabilir. ABSTRACTMASS IMAGE VEILING THE REFLEXIVE FACE OF EXPERIENCE ON THE MODERN GROUNDThe whole is something different from the sum of its fragments and grasping the whole is only possible by comprehending the relations between its fragments. This study proposes reflexivity as a method of trying to grasp the modernity as a whole process that is why the concept of “modern ground” is proposed in place of “modernity”. Modern ground emphasizes space in the system where time prevails. Modern ground is consrtucted on a way of seeing, called “perspective” which is a matter of space. Perspective as a method and at the same time an ideology, carries the assertion of substituting the real. This way of seeing points to a coding “director” in the axis of a viewing center which is already coded before. But perspective is just “a way” of point of view and there are alternative ways like iconography and miniature. Mass image, constructed out of perspective meaning “seeing through”, makes experience uniform through its characteristic of substituting the real and its widespread use. But experience is reflexive. Reflexivity of experience points to its characterictic of collectivity. Collectivity of experience overlaps with the concept of “public sphere”. Just like the modern ground and perspective, space is also a fundamental problem for public sphere: “Where is the agent?” The question of where the agent is reveals the importance of proposing reflexivity as a method of thinking because this question can be answered on a ground where questioning turns into an art