Diyarbakır-Silvan ilçesi çevresinde doğal yetişen ve gıda olarak tüketilen bazı tıbbi bitki türlerinin antioksidan aktivitelerinin incelenmesi

Amaç: Bu çalışmada Diyarbakır/Silvan ilçesi çevresinde halkın geleneksel olarak gıda amaçlı yararlandığı ve aynı zamanda tıbbi değeri de olan 11 farklı bitki türünden elde edilen etanol ekstrelerinin antioksidan aktivitelerinin, toplam fenolik ve flavonoit bileşik miktarlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bitki materyalleri, araştırma konusu olan bölgeden tüketildikleri dönemde toplanarak maserasyon yöntemi ile etanol ekstreleri elde edilmiştir. Elde edilen etanol ekstrelerinin antioksidan aktiviteleri DPPH ve ABTS radikalini giderme, metal şelatlama kapasitesi, indirgeyici güç metotları ile; toplam fenolik ve flavonoit bileşiklerinin miktar tayinleri ise sırasıyla Folin Ciocalteu ve Alüminyum klorür (AlCl3) metotları ile araştırılmıştır.Bulgular: Antioksidan aktivite deneylerinde tüm ekstreler içerisinde en yüksek antioksidan aktiviteyi Mentha longifolia subsp. thyphoides var. thyphoides ekstresi (İK50: DPPH: 68,03 ve ABTS: 84,45 µg/ml, demir indirgeyici güç: 253,90 mg TE/g ekstre) göstermiştir. Total fenol ve total flavonoit bileşik içeriği ise sırasıyla g ekstrede 143,80 mg gallik asite ve g ekstrede 83,20 mg kersetine eşdeğer olarak yine Mentha longifolia subsp. thyphoides var. thyphoides ekstresinde en yüksek olarak bulunmuştur. Aynı zamanda, bu ekstrenin antioksidan aktivitesi ile toplam fenolik içeriği arasında pozitif bir korelasyon olduğu görülmüştür..Sonuçlar: Bu çalışmada Diyarbakır/Silvan yöresinde gıda olarak tüketilen bazı tıbbi bitkilerin antioksidan aktiviteleri ilk kez araştırılmıştır. Özellikle Mentha longifolia subsp. thyphoides var. thyphoides ekstresinin gösterdiği yüksek antioksidan aktivite sebebiyle gıda, kozmetik ve ilaç sanayinde doğal antioksidan kaynağı olarak kullanılabilme potansiyeline sahip olduğu görülmüştür. Ancak ekstre üzerinde sitotoksik araştırmalar yapılması gerekmektedir. Ayrıca yüksek antioksidan aktivite gösteren Mentha longifolia subsp. thyphoides var. thyphoides ekstresinin aktiviteden sorumlu bileşiklerinin ortaya çıkarılması üzerine bir çalışma yürütülebilir.--------------------Objective: In this study, it was aimed to evaluate the antioxidant activities, total phenolic and flavonoid compound amounts of ethanol extracts obtained from 11 different plant species which are traditionally used for food purposes and also medical value around Diyarbakır / Silvan district. Material and methods: Plant materials were collected during the period when they were consumed from the research subject area and ethanol extracts were obtained by maceration method. The antioxidant activities of the obtained ethanol extracts were determined by DPPH and ABTS radicals scavenging, metal chelating capacity, reducing power methods. total phenolic and flavonoid contents of plants were investigated by Folin Ciocalteu and AlCl3 methods, respectively.Results: In antioxidant activity experiments, the highest antioxidant activity among all extracts showed Mentha longifolia subsp. thyphoides var. thyphoides extract (IC50: DPPH: 68,03 and ABTS: 84,45 μg / ml, iron reducing power: 253,90 mg TE / g extract). The contents of total phenol and total flavonoids were found to be highest in Mentha longifolia subsp. thyphoides var. thyphoides extracts with 143,80 mg gallic acid and 83,20 mg quercetin equivalents, respectively. At the same time, there was a positive correlation between antioxidant activity and total phenolic contents of this extract.Conclusion: In this study, antioxidant activities of some medicinal plants consumed as food in Diyarbakır / Silvan region were investigated for the first time. Especially due to the high antioxidant activity of the Mentha longifolia subsp. thyphoides var. thyphoides extract, it has been found that it has potential to be used as a natural antioxidant source in food, cosmetic and pharmaceutical industries. However, there is a need for cytotoxic studies on the extract. In addition, a study can be conducted on the identification of the active compounds responsible for the high antioxidant activity of the extract of Mentha longifolia subsp. thyphoides var. thyphoides