Türk medeni kanunu’ na tabi vakıfların sona ermesi

ÖZET"Türk Medeni Kanunu'na Tabi Vakıfların Sona Ermesi" konulu tez, dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; vakıf kavramına genel olarak değinildikten ve özel hukuk tüzel kişisi ve sivil toplum kuruluşu olarak vakıfların yapısı, özellikleri ve diğer özel hukuk tüzel kişileri ile sivil toplum kuruluşlarından farklılıkları incelendikten sonra, vakfın tanımı ve unsurları ele alınmıştır. Yürürlükteki hukuk sistemimizde vakıfların sona ermesi konusunun daha iyi anlaşılabilmesi ve eski hukukumuz ile bir karşılaştırma yapılabilmesi için, eski hukukumuzda vakıfların kuruluş ve sona ermesine kısaca göz atmakta fayda görülmüştürVakıfların sona ermesi sebepleri ile kurulmasına engel teşkil eden nedenler hemen hemen birbiriyle aynıdır. Bu nedenle, "Sona Erme" bahsine geçmeden önce, "Vakfın Kuruluşu" anlatılmış; kuruluş şartlarını kaybeden vakıf aynı zamanda sona erdiği için sona erme bahsi de, kuruluş ile paralel olarak aktarılmıştır. Vakıfların sona ermesini, ayrıntılarıyla düzenleyen tezin ikinci bölümü, öncelikle, vakıf kurma özgürlüğü ve vakıflarda amacı belirleme özgürlüğünü ve sınırlarını ve geçerli olmayan vakıf kurma muamelesini ele almış, ardından, sona erme sebeplerini tek tek incelemiştir. Bu bölümde, vakıf tüzel kişiliğinin kazanılmaması ile sona ermesi arasındaki farklar üzerinde de durulmuştur. Sona erme sebepleri içerisinde, "vakfın amacına ulaşmanın olanaksızlığı" ve MK'un 74/II. Maddesi'nde yer alan "yasak gayeler" de, doktrindeki görüşler doğrultusunda ayrı ayrı inceleme konusu yapılmıştır. Ölüme bağlı tasarrufla kurulan vakıfların sona ermesi de, ayrı bir başlık altında ele alınmış, sona erme sebepleri konusunda Alman Medeni Hukuku ile Türk hukuku arasında bir karşılaştırmaya da yer verilmiştir. "Vakfın sona ermesi" konusu ile yakından alakalı bir diğer konu da "Vakfın denetimi"dir. Bu nedenle, denetim konusuna ve vakfın sona ermesi ile denetimi arasındaki bağlantıya ve vakfın sona ermesine engel olmak için denetim makamı tarafından alınan yasal tedbirlere de ayrıntılı olarak değinilmiştir. Yine bu bölümde, vakfın sona ermesine yol açan etkenlerle, bazı özel vakıfların sona erme sebeplerine de yer verilmiştir. Tezin üçüncü bölümü, sona ermenin hüküm ve sonuçlarını düzenlemiştir. Tasfiye, özgüleme ve Sona eren vakfın kaydının silinmesi ile ilanı hususları ayrı birer paragraf halinde ele alınmıştır. Tasfiye bahsi, kooperatif şirket hükümlerine kıyasen incelenirken, kooperatiflere uygulanan tasfiye hükümlerinin vakıfların sona ermesinde ne derece uygulama alanı bulabileceğine de dikkat edilmiştir. Özgüleme ile ilgili hükümler, çeşitli sona erme sebeplerine göre ayrı ayrı belirtilmiştir. Tezin dördüncü ve son bölümü, sona erme davalarındaki yargılamaya ilişkindir. Ehliyet, temsil, görev ve yetki hususları açıklandıktan sonra, vakıfların sona ermesine ilişkin uygulamadan örneklere yer verilmiştir. Vakıflar Bölge Müdürlüğü'ndeki dosyalar üzerinde de inceleme yapılan çalışmada, özellikle sona eren vakıfların dosyaları tetkik edilerek, sona ermenin teklif edildiği teftiş raporlarına ve sona ermeye hükmeden mahkeme kararlarına, tez içerisinde, çeşitli bölümlerde yer verilmiştir. Tezde, "yürürlükteki hukuk" yanında, "olması gereken hukuk" konusundaki görüş ve önerilere de yer ayrılmış; ayrıca; konu, özellikle 1998 yılı Türk Medeni Kanunu Tasarısı olmak üzere kanun tasarıları doğrultusunda da ele alınmıştır. Sonuç kısmında, tez konusu ile ilgili genel bir değerlendirme yapıldıktan sonra, vakıfların sona ermesinde dikkat edilecek hususlar, temel prensipler özetlenerek şahsi görüş ve kanaatler açıklanmıştır