Türkiye’de demokratik hukuk devleti düzeninde insan onurunun yeri

ÖZETİnsan onuru, özellikle batı ülkelerinde felsefe, etik, ilahiyat, hukuk gibi alanlarda temel tartışma konularından birisidir. Buna rağmen ne karşılaştırmalı hukukta ne de iç hukukumuzda insan onurunun tatmin edici ve somut bir tanımı yapılmamıştır. İnsan haklarının dayandığı temel değer olarak insan onurunun devletler tarafından anayasalarında güvence altına alınması özellikle, II. Dünya Savaşı’ndan sonra mümkün olabilmiştir. Bu sebeple kavram oldukça kısa bir süredir hukuksal korunmadan yararlanmaktadır.İnsanın sadece insan olması sebebiyle taşıdığı öz değer olarak insan onurunun korunması demokratik hukuk devletinin temel amacıdır. Bu sebeple demokratik hukuk devleti düzeninde insanı obje durumuna getiren düzenlemelerden kaçınılmalı, insana bir obje olarak davranan kişiler ise cezalandırılmalıdır. İnsan onuruna yönelik ihlalleri engellemenin ve onu bu ihlallerden korunmanın en etkili yolu demokratik hukuk devletinin varlığıdır. Fakat demokratik hukuk devleti ilkesinin ihlalleri engellemek için tek başına yeterli olmadığı, bu ilkenin sosyal devlet ilkesi ile birlikte değerlendirilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Neticede, sosyal devlet ilkesinin gereği olarak herkese insan onuruna yakışan asgari bir yaşam düzeyinin sağlanması anayasal açıdan da bir zorunluluktur.İnsan onurunun insan haklarıyla ilişkisinin bir sonucu olarak insan hak ve özgürlükleri ile insan onuru arasındaki bağlantının da iyi irdelenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede özellikle kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı, özel hayatının gizliliğinin korunması, zorla çalıştırılma yasağı, düşünce ve kanaat özgürlüğü ve din ve vicdan özgürlüğü ile sosyal haklar ve insan onuru arasındaki bağlantının incelenmesi önemlidir.ABSTRACTHuman dignity is a major discussion issue in philosophy, theology and law especially in western countries. However there isn’t any concrete and satisfactory definition either in our domestic law or in comparative law. The human dignity as an essential value, that human rights rely on, could had been secured by the states in their constitutions especially after the Second World War. Therefore, the concept has been benefiting from the jurisdical protection only for a short time. The main pupose of the democratic legal state is the protection of human dignity as it’s the essence of humanity possessed by humans just for being human. As a result, that regulations, that turns humans in to objects should be avoided and the people who would treat human in such way should be punished under the rule of a democratic legal state.The most efficient way to prevent the violations against the human dignity and to secure it from them is the existence of a democratic legal state. But one should always consider that democratic legal state principal is not selfsufficient and has to be evaluated in line with the social state principal. Finally, it’s also a constitutionally obligation based on the principal of social state to maintain a minimum living standart for everyone, which satisfies the human dignity.In this context, personal inviolability, material and spiritual entity of the ındividual, protecting privacy of private life, prohibition of forced labour, freedom of thought, regilion and consicence along with the social rights has to be further studied under the scope of human dignity