1980 sonrası Türkiye’de özel dersanecilik ve öretmenlik mesleğinin dönüşümü

Özet1980 SONRASI TÜRKİYE’DE ÖZEL DERSHANECİLİK VE ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN DÖNÜŞÜMÜTürkiye’de 1980 sonrası dönemde neoliberal politikaların hayata geçirilmesi ile birlikte devlet tarafından karşılıksız olarak sunulan kamusal hizmetler piyasalaşma baskısı altında dönüşüme uğramışlardır. Bu alanların en başında gelen eğitim kurumu neoliberal kapitalist politikaların etkisi altında sermayesinin değerleme alanı olacak şekilde dönüşüme uğramıştır. Türkiye’nin 1990’lı yıllarda “Hizmet Ticareti Genel Anlaşması”na (GATS) taraf olmasıyla birlikte eğitimde ticarileşme süreci hız kazanmış ve özel dershane, özel kurs, etüt merkezleri gibi kamusal eğitime paralel bir şekilde gelişim gösteren gölge eğitim kurumlarının sayılarında hızlı bir artış yaşanmıştır. Türkiye’de ortaöğretime ve yükseköğretime geçişte merkezi seçme sınavlarının temel belirleyici ölçüt olması ise sınava yönelik eğitim veren özel dershanelerin sayılarının artmasında ve piyasa hacmini genişlemesindeki en önemli rolü oynamıştır. Eğitim alanını ticarileştiren neoliberal politikalar öğretmen emeğinin metalaşmasına ve dönüşümüne de yol açmıştır. Özellikle 2000 sonrası kamuda istihdam olanaklarının daralmasıyla birlikte öğretmenler geçici iş sözleşmeleriyle güvencesiz bir şekilde özel dershane ve özel kurs gibi gölge eğitim kurumlarında çalışmak durumunda kalmışlardır. Özel dershanelerde farklı statülerde istihdam edilen öğretmenler mesleki özeklik koşullarını yok eden çalışma ilişkilerine tabi olmuşlardır. Bu durum öğretmen emeğinin sermayenin denetimine girmesini kolaylaştırmış ve öğretmen emeği kullanım değerinden değişim değeri doğru dönüşüme uğramasına yol açmıştır.Anahtar Kelimeler: Özel Dershaneler, Gölge Eğitim Piyasalaşma, DönüşümABSTRACTPRİVATE TUTORİNG AND TRANSFORMATİON OF TEACHİNG PROFESSİON AFTER 1980 İN TURKEYIn Turkey in post- 1980 period with the implementation of neoliberal policies, public services, offered by the government gratuitously, has been transformed under the pressures. As being one of the main item of these public services, educational institutions have been transformed from the beginning of the valuation of capital to be under the influence of neo-liberal capitalistpolicies. Having been a part to commercial general agreement in Turkey's 90 years, in the services of the commercialization of the education, has been gained speed and there has been a rapid increase in the number of shadow education institutions in parallel to the development of specialized courses such as private education,study centers. In Turkey, being the main criteria in the transition to secondary education and higher education, central exam system play the main role in the increase of the number of special education private tutoring and in the expansion of the market volume. Neoliberal policies that made the commercialization of education have led the transformation of the teacher labor commodification. Especially after the years 2000,the teachers have been obliged to work in precarious shadow education institutions with temporary work contracts because of the reduction of the business opportunity in public Teachers who are employed indifferent status in private institutions have been subject to conditions that demolish professional autonomy.This situation facilitated the efforts of teachers entering the capital control and also it has led to the transformation of teacher labor towards the exchange value and value in use.Keywords: Private Tutoring, Shadow Education,Transformation, Commercializatio