el-Gâye fi’l-Kırââti’l-aşr isimli eser çerçevesinde İbn Mihrân en-Nîsâbûrî’nin kıraat ilmindeki yeri

İbn Mihrân en-Nîsâbûrî IV/X. asırda Nîşâbûr’da yaşamış önemli ilim adamlarından biridir. Nîşâbûr’da başladığı ilim hayatına İslâm dünyasının ilmî ve kültürel merkezlerinden olan Bağdat, Dımaşk, Kûfe ve Semerkand’a yolculuklar yaparak devam ettirmiştir. Kur’an İlimleri, Hadis, Fıkıh, Akaid alanlarında kendini geliştirmiştir. İbn Mihrân en-Nîsâbûrî aynı zamanda kıraatlerin tedvini döneminin önde gelen kıraat âlimlerindendir. Kıraat-i Seb‘a usûlünün ortaya çıkardığı problemleri izale etmek için çalışmalar yaparak bu yedi ihtiyarın dışında kalan kıraatleri de ihtiva eden eserler kaleme almıştır. En meşhur eserleri eş-Şâmil fi’l-Kırâât, el-Gâye fi’l-Kırââti’l-Aşr ve el-Mebsût fi’l-Kırââti’l-Aşr’dir. On ihtiyarın yer aldığı bu metoduyla Kıraat İlmi’nde günümüzde de uygulanmaya devam eden Kıraat-i Aşere usûlüne dair eserlerin ilk örneklerini ortaya koymuştur. Bunların yanında Kıraat İlmi’nin alt disiplinlerinin birçoğuna dair eserler de telif etmiştir. Arzen ve semaen aldığı kıraat vecihlerinin arasında senedi sahih olup, Mesâhif-i Emsâr’a ve Arap diline uygun olanları sahih kabul ederek bu şartları haiz olmayanları şaz olarak isimlendirmiştir. İbn Mihrân en-Nîsâbûrî’nin el-Gâye fi’l-Kırââti’l-Aşr isimli eseri de kıraat ilminde muteber addedilen kaynak kitaplardandır en-Nîsâbûrî bu eserinde meşhur yedi ihtiyara ilave olarak sahihliğini teyid ettiği Ya‘kup, Ebû Ca‘fer, Halefü’l-Âşir kıraatleri ile Ebû Hâtim es-Sicistânî’nin ihtiyarına da yer vermiştir. el-Gâye fi’l-Kırââti’l-Aşr isimli eser çerçevesinde IV/X. asrın kıraat birikiminin yansıtılmaya çalışıldığı bu çalışmada İbn Mihrân en-Nîsâbûrî’nin hayatı, hocaları, eserleri, yaşadığı dönemde ve sonraki süreçte kıraat ilmine etkisi incelenerek en-Nîsâbûrî’nin kıraat tasavvuru ortaya konulmaya çalışılmıştır.--------------------Ibn Mahran an-Nisaburi who lived in Nishapur in the IV/Xth century is one of the important scholars. He started his scientific life in Nishapur and continued his journeys to Baghdad, Damascus, Kufa and Samarkand which are the scientific and cultural centers of the Islamic world. He improved himself in the fields of the Quran Hadith, Fiqh and Aqaid/Belief. Ibn Mahran an-Nisaburi was also one of the leading Qiraat scholars in the period of the codification of Qiraat methods. He wrote some works including the other recitations except those seven to remove the problems posed by the methods of Kıraat-i Seb‘a. With this method, which included ten recitations, he introduced the first examples of the works of Ten Mutawatir Recitations in Qiraat Science. His most known works are al-Şamil fi al-Qiraat al-Ashr, al-Gaya fi al-Qiraat al-Ashr and al-Mebsut fi al-Qiraat al-Ashr. In addition, he also copyrighted many other works of the sub-disciplines of Science of Qiraat. His acknowledgement is valid among Qiraat methods which he received by offering or hearing. He accepted Mesahif-i Uthmaniyye and those which conform to the Arabic language as valid and named those as shaz (irregular) which are not provided with these conditions. Ibn Mahran an-Nisaburi's work called al-Gaya fi al-Qiraat al-Ashr is one of the source books considered to be reliable in Qiraat Science. In this work, an-Nisaburi contained the recitations of Jacob, Abu Jafar, Halef al-Ashr and the recitation of Abu Hatim al-Sijistani whose authenticities he confirmed besides seven famous elders. Within the framework of the work named al-Gaya fi al-Qiraat, in this paper it is tried to reflect the life of Ibn Mahran an-Nisaburi, his teachers, his works and his influence on the science of Quran in the IV/Xth centuries he lived and in the subsequent proces