Haksız arama suçu

Ö Z E THAKSIZ ARAMA SUÇUArama, suç soruşturmasında en yoğun gerçekleştirilen işlemlerin başında gelmekte olup en önemli delil elde etme yöntemlerinden birisidir. Haksız arama suçu, Anayasa 20. maddedeki özel hayatın gizliliğine ilişkin teminatların korunması amacıyla getirilmiş bir cezai yaptırımdır. Haksız arama suçu ile hukuka aykırı olarak kişinin üstünün veya eşyasının aranması yaptırım altına alınarak özel hayata saygı hakkı korunmaktadır. Suçun hukuka aykırı olan aramayı yaptırım altına aldığı hususu da düşünüldüğünde öncelikle arama kavramının ve daha sonrasında ise aramanın hukuki çerçevesinin tespiti gerekmektedir. Arama, “kural olarak hakim, gecikmesinde sakınca olan hallerde Cumhuriyet savcısı tarafından yakalama veya delil etme amacına yönelik olarak sanık, şüpheli veya üçüncü bir kişinin mesken ve sair yerlerinde, üstünde veya eşyasında yapılan bir araştırma işlemi” olup aramanın söz konusu olabilmesi için gizli olan bir şeyin ortaya çıkarılması gerekmektedir. Aramanın çeşitleri başlığı altında incelediğimiz önleme araması ve adli arama birbirinden faklı kurumlar olup amaçları ve tabi oldukları hukuki rejim bakımından aralarında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Aramanın birbirinden farklı çeşitleri incelendikten sonra adli aramanın hukuka uygun olması için gerekli olan şartlar Anayasa, 5237 s.lı CMK. ve Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği dikkate alınarak açıklanmıştır. Aramanın şartları inceleme konusu suç tipi bakımından önem arz etmektedir. Eğer hukuka uygun yapılan bir arama varsa TCK.’nın 120. maddesinde tanımlanan suç tipi oluşmayacaktır. Haksız arama suçu uygulamada çok fazla görülen bir suç tipi olmadığından yargısal içtihatlar da son derece azdır. Bunun nedenlerinden birisi de haksız arama suçu il benzer suçların birbiri ile karıştırılmasıdır. Özellikle bu suç tipi, görevi kötüye kullanma suçu içinde değerlendirilmekte ve kanunda düzenlendiği halde haksız arama hükmü uygulanmamaktadır. ABSTRACT THE CRIME OF ILLEGAL SEARCHSearching is one of the most criticized action during a crime investigation. However, it is one of the best ways to collect evidence. The crime of illegal search is a punishable action provided for the protection of ‘right to privacy’ granted under Article 20 of Turkish Constitution. The crime of illegal search and the illegality of search on personnel belongings and human body are provided to be punishable in order to protect right to privacy. In order to determine the typology of such a crime, the concept of ‘search’ has to be identified within its legal scope. A definition of search is as follows: “An investigation and examination of the belongings and body of accused, suspect or a third person by a warrant of a judge or by an inquiry of public prosecutor, only in case of emergency.” Accordingly, a search must conclude with a disclosure of a certain hidden fact.This study lays out two categories of search: preventive search and investigative search. However, these two categories should not be confused regarding their differing legal provisions. After having focused on the various types of search, the investigative search is analyzed under the Constitution, the Criminal Procedure Act nr.5237 and Directive on the Investigative and Preventive Search. The conditions of search are crucial in terms of the crime investigated. If the search has legality, there is no crime committed under article 120 of Turkish Penal Code. There are not many court precedents due to the fact that illegal search is a randomly committed crime. One of the main reasons of this position is that similar types of crimes are generally confused with the crime of illegal search. Specifically, another crime, namely, the abuse of public officer’s position is confusingly overlapped to the scope of crime of illegal search. For this reason, generally, the provisions of crime of illegal search are disregarded