İmamiyye Şiası’nda Sefirler Dönemi

ÖZET Terim olarak Şia, Hz. Peygamberin vefatından sonra Hz. Ali ve Ehl-i Beytini halifelik için en layık kişi olarak gören ve onu meşru halife kabul eden, ondan sonraki halifelerin de onun soyundan gelmesi gerektiğine inanan toplulukların müşterek adıdır.İmamiyye Şiası imamların sayısını on iki olarak belirlemiştir. Hz. Ali ile başlayan bu silsile, on ikinci imam olan Muhammed el-Mehdi ile son bulmaktadır. 255/869’da doğan Muhammed el-Mehdi, babasının 260/873’te ölmesiyle birlikte ortadan kaybolmuştur. Halen sağdır ve kıyametten önce mehdi sıfatıyla zuhur ederek zulümle dolmuş olan dünyayı adaletle dolduracaktır. Yaklaşık on bir asırdır imamın sağ olarak gaybette olması Şiileri sıkıntıya sokmuştur. Bu durumu açıklamak için bazı peygamber ve salih insanların uzun süre yaşamaları örnek gösterilerek imamın gaybeti açıklanmaya çalışılmıştır. Yine Şiiler imamın niçin gaybete girdiği sorusu karşısında, amcası tarafından öldürülme korkusu, Allah’ın insanları imtihan etmesi, açıklanmayan bir sebepten olması, Allah’ın yolundan uzaklaşan insanları cezalandırmak ve gaybetin insanlar için bir lütuf olması gibi açıklamalar getirmişlerdir.On ikinci imamın gaybetinden sonra gaib imam ile Şii topluluğu arasındaki irtibatı sağlayacak ve kendilerine es-Süferaü’l-Erbaa ya da en-Nüvvabu’l-Erbaa denilen dört sefir görevlendirilmiştir. Bu dört kişinin görev yaptığı 260/873-329/940 yılları arasındaki döneme el-Gaybetü’s-Suğra denir. Bu kişiler Ebu Amr Osman b. Said, Ebu Ca’fer Muhammed b. Osman, Ebu’l-Kasım Hüseyin b. Ruh en-Nevbahti ve Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed es-Semerri’dir. Şia’nın kabul ettiği bu dört sefirin dışında menfaat temin etmek amacıyla sefirlik iddia eden kişiler olmuş, ancak bunlar Şii toplumu tarafından dışlanmışlardır. Sefirler imamın yokluğunda onun temsilciliğini yapmışlar, on ikinci imamdan gelen tevki´leri Şii toplumuna açıklamışlar, imam adına toplanan humusu toplamışlar ve yeraltı faaliyetlerini (vikale) yönetmişlerdir. Dördüncü sefire gelen tevki´de kendisinden sonra sefir gelmeyeceği ve Gaybet-i Suğra döneminin bitip Gaybet-i Kübra döneminin başlayacağı, bu dönemde Şiilerin, meselelerini çözmek için imamların rivayetlerine sarılmaları gerektiği bildirilmiştir. ABSTRACT Shia is the name of the people who saw Ali as the man who deserves to be the caliphate most , and who is in an agreement that he is the legal caliphate after the death of Prophet Muhammed. They also believed that the caliphates after then should be from the same family of Ali.The İmamiyya Shia determined that the number of imams were twelve. This chain which started with Ali ended with Muhammed al-Mahdi who is the last. Muhammed al-Mahdi who was born in 260/873 dissapeared with the death of his father. He is still alive and he will appear before the doomsday and will bring justice to the world which is full of oppression. İmam’s being in a occultation while he is alive for eleven centuries is a serious problem for Shi´i. In order to prove the occultation of Imam some prophets and wise men were shown as examples because they had lived long. Shi´ahs gave these answers to the questions about the occultation of the Imam:-he was afraid of being killed by his uncle-human is being tested by Allah-a cause which is secret-Allah’s punishment for whom that are sinful-Occultation is a gift for humanAfter the occultation of twefth Imam four safir called “as-Suferau’l-Arbaa” or “an-Nuvvabu’l-Arbaa” were charged who would provide the communication between the Imam and the community. The period when these foru person worked is called al-Gaybetu’s-Sugra (Short Occultation). These men are: Abu Amr Osman b. Said, Abu Ja’fer Muhammed b. Osman, Abu’l-Kasım Huseyin b. Ruh An-Navbahti ve Abu’l-Hasan Ali b. Muhammed as-Samerri. Apart from these people some men claimed that they were safirs but they were excluded by Shiahs. Safirs represented the imam while he is in occultation, they announced the the hidden Imam’s messages to the community, gathered the humus (tax) which were gathered in the name of imam, controlled the undeground activities (al-vikale). The message wich came to the fourth safir said that it was the last safir, and it was the end of the Gaybet-i Sugra period and the beginging of the Gaybet-i Kubra and Shiahs should obey the words of Imams in order to solve the problems they face