Türkiye'de yenilenebilir enerjinin çevre kirliliği üzerindeki rolü : çevresel kuznets eğrisi bağlamında ampirik bir analiz

Dünya genelinde hızla artan nüfus, kentleşme ile birlikte teknoloji, sanayi ve ulaşımın gelişmesi sonucu enerji gereksiniminde ki artış enerji tüketiminin hızla artmasına neden olmuştur. Artan enerji tüketimi küresel düzeyde birçok çevre sorununu meydana getirmiştir. Bu yüzden başta gelişmiş ülkeler olmak üzere Türkiye’de dâhil birçok ülke tarafından yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelim başlamıştır. Bu tez çalışmasının temel amacı Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarının çevre kirliliği üzerindeki etkisini analiz etmektir. Ayrıca bu çalışma ÇKE hipotezinin Türkiye’de geçerliliğinin sınanmasına da imkan tanımaktadır. Çalışmada karbondioksit emisyonu, kişi başına düşen gelir, kişi başına düşen gelirin karesi, yenilenebilir enerji tüketimi, petrol fiyatları ve yenilenemeyen enerji kaynakların göstergesi olarak kömür tüketimi kullanılarak iki farklı ekonometrik model geliştirilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında değişkenlerin durağanlık derecelerinin belirlenmesi amacıyla ADF birim kök testi ve Ng-Perron birim kök testi uygulanmıştır. Uygulanan birim kök testi sonuçlarına göre çalışmada kullanılan tüm serilerin birinci farkları alındığında durağan hale geldiği ortaya koyulmuştur. Yapılan birim kök testi sonucunda çalışmada değişkenler arasında ki uzun dönem ilişkinin belirlenmesi amacıyla ARDL yaklaşımının kullanılması uygun görülmüş ve eş bütünleşme ilişkisi ARDL yaklaşımı ile belirlenmiştir. Bir sonraki aşamada ARDL yöntemi kullanılarak uzun dönem katsayılar tahmin edilmiştir. Elde edilen bulgular neticesinde Türkiye’de yenilenebilir enerji tüketimindeki artışın çevre kirliliği üzerinde azaltıcı bir etkiye neden olduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca ÇKE hipotezinin Türkiye’de geçerliliği kanıtlanmıştır. Yapılan bu tez çalışmasıyla literatüre önemli bir katkı sağlamak amaçlanmıştır.--------------------As a result of the rapidly growing population, urbanization and the development of technology, industry and transportation throughout the world, the increase in energy requirements has led to a rapid increase in energy consumption. Increasing energy consumption has caused many environmental problems at the global level. For this reason, many countries, including Turkey, especially developed countries, have started to focus on renewable energy sources. The main aim of this thesis is to analyze the impact of renewable energy sources on environmental pollution in Turkey. In addition, this study also allows the validity of the ÇKE hypothesis in Turkey to be tested. In the study, two different econometric models were developed using carbon dioxide emissions, per capita income, square per capita income, renewable energy consumption, oil prices and coal consumption as indicators of non-renewable energy sources. In the first phase of the study, ADF unit root test and Ng-Perron unit root test were applied to determine the degree of stasis of variables. According to the results of the unit root test applied, it was found that all series used in the study became stationary when the first differences were received. As a result of the unit root test, it was considered appropriate to use the ARDL approach to determine the long-term relationship between variables in the study, and the co-integration relationship was determined by the ARDL approach. At the next stage, long-term coefficients were estimated using the ARDL method. As a result of the results obtained, it was found that the increase in renewable energy consumption in Turkey causes a reducing effect on environmental pollution. Furthermore, the validity of the ÇKE hypothesis has been proven in Turkey. It is aimed to make an important contribution to the literature with this thesis work