İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin bilişsel karar verme becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir model uygulaması

ÖZETBu araştırmanın genel amacı; ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin karar verme beceri düzeylerinin geliştirilmesine yönelik bir modelin geliştirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda aşağıda yer verilen sorulara yanıt aranmıştır:1.“İlkokul Öğrencileri için Marmara Karar Verme Beceri Algısı Ölçeği”nin geçerliği ve güvenirliği ne düzeydedir?2.“Marmara Üç Aşamalı Bilişsel Karar Verme Becerilerini Geliştirme Modeli”ne ihtiyaç duyulma nedeni, modelin amacı nedir, modelin oturumları ve problem konuları nelerdir, modelin aşamaları nelerdir, modelin standartları ve standart soruları nelerdir, modelin işleyişi nasıldır ve model nasıl ölçülüp değerlendirilmiştir?3.“Marmara Üç Aşamalı Bilişsel Karar Verme Becerilerini Geliştirme Modeli” uygulanmadan önce öğrencilerin karar verme beceri algıları ile ilgili mevcut durum nedir, model uygulandığı öğrencilerde ne tür değişimler ve gelişmeler sağlanmıştır, modelin işleyişinde karşılaşılan sorunlar nelerdir, bu sorunlar nasıl çözülmüştür?4.Öğrencilerin karar verme beceri algıları araştırma sonrasında öncesine göre nasıl değişmiştir?Araştırmada ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin karar verme beceri düzeylerini geliştirmek için bir model ortaya konması ve hazırlanan programın sınıf içi uygulama sürecinin nasıl işlediğinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle çalışma eylem araştırması biçiminde desenlenmiştir. Çalışma, İstanbul İli Arnavutköy İlçesi’ndeki bir devlet okulunun dördüncü sınıflarından birinde yürütülmüştür. Araştırmaya 2016-2017 eğitim öğretim yılında ilkokul dördüncü sınıfta öğrenim gören yaşları 9-11 arasında değişen, 14’ü kız, 15’i erkek olmak üzere toplam 29 öğrenci katılmıştır.Uygulama süreci her biri dört ders saat olan ve her oturumda farklı bir problemin ele alındığı toplam üç oturum (1. Tema Konusu: Kirlilik Kaynaklı Sorunlar, 2. Tema Konusu: Trafik Kaynaklı Sorunlar ve 3. Tema Konusu: Akran Kaynaklı Sorunlar) şeklinde planlanmıştır. Oturumlarda ele alınan problemler uygulama sınıfının öğrencileri tarafından belirlenmiştir.Araştırmada araştırmacı tarafından geliştirilen “İlkokul Öğrencileri için Marmara Karar Verme Beceri Algısı Ölçeği”, “Ali Sorunuyla Başa Çıkıyor Vaka Analiz Formu” ve “Marmara Üç Aşamalı Bilişsel Karar Verme Becerilerini Geliştirme Modeli” kullanılmıştır. Ölçek geliştirme ile ilgili elde edilen verilerin analizinde kapsam geçerlik oranı (KGO) ve kapsam geçerlik indeksi (KGİ) hesaplanmış, faktör analizi yapılmış ve Cronbach Alfa değeri hesaplanmıştır. Uygulamadan elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmada, yüzde ve frekans değerleri, aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız örneklem t-testi analiz tekniklerinden yararlanılmıştır. Elde dilen bulgular şunlardır: 1.Yapılan geçerlik ve güvenirlik hesaplamalarına göre “İlkokul Öğrencileri için Marmara Karar Verme Beceri Algısı Ölçeği” geçerli ve güvenilir bir ölçme aracıdır.2.Alanda ilkokul öğrencileri için “Marmara Üç Aşamalı Bilişsel Karar Verme Becerilerini Geliştirme Modeli”ne benzer bir modelin bulunmaması ve karar verme becerisinin öğrencilere kazandırılmasında eksikler görüldüğü için ihtiyaç duyulmuştur. Model ile karar verme sürecinin tanıtılması ve karar verebilmeye yardımcı olunması amaçlanmakta ve model; kirlilik, akranlar ve trafik kaynaklı sorunları içeren üç oturumdan (on iki ders saati) oluşmaktadır. Oturumların her biri; problemi hissetme, sınırlandırma ve tanımlama, bilgi toplama, alternatif çözüm seçenekleri üretme, karar verme ile kararı uygulama ve değerlendirme basamaklarından oluşmuştur. Her oturum ve basamak için standart sorular belirlenerek uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Modelin etkileri geliştirilen ölçek ve vaka analiz formu ile değerlendirilmiştir.3.Ölçekten elde edilen öntest sonuçlarına göre öğrencilerin karar verme beceri algıları orta düzeyin üzerinde, vaka analiz formundan elde edilen öntest sonuçlarına göre ise oldukça düşüktür. Süreçte her oturumda öğrencilerin karar verme becerilerinin geliştiği görülmekle beraber, işleyişte problemin unutulması, öğrencilerin sıkılması, birbirleri ile iletişim kurmaması ve derse katılmakta çekingen davranması gibi sorunlarla karşılaşılmıştır. Karşılaşılan sorunlar için çözüm önerileri geliştirilerek uygulanmıştır.4.Ölçeğin uygulanması sonunda sontest puanları lehine ,05 düzeyinde anlamlı bir faklılık görülmüştür. Vaka analiz formu öntest ve sontest frekans ile yüzdeleri karşılaştırıldığında yine ölçekte elde edilen bulguyu desteklediği ve her bir basamağın sontest frekans ve yüzdelerinin daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca model uygulanmadan önce öntestte öğrenciler iki ve üç seçenek üretirken son testte hem üretilen seçenek sayısı artmış hem de seçenek üreten öğrenci sayısı artmıştır.ABSTRACTThe general purpose of this research is to develop a model for the improvement of decision-making skill levels of primary school fourth class students. In line with this objective, the following questions were asked:1. What is the validity and reliability level of the "Marmara Decision Making Skills Perception Scale for Primary School Students"?2. What are the reasons for the need for the “Marmara Three-Stage Cognitive Decision Making Model,” what is the purpose of the model, what are the model's sessions and what are the issues of the model, what are the stages of the model, what are the standards and standard questions of the model, how is the model operated and how is the model measured and evaluated?3. What is the current position of the students regarding decision-making skills perceptions before application of "Marmara Three-Stage Cognitive Decision Making Skills Model", what changes and developments have been created for the students applied the model, what are the problems encountered in the functioning of the model, and how are these problems resolved?4. How did decision making skills perceptions of students change before and after the research?With the research it was aimed to establish a model to improve decision making skill levels of primary school fourth class students and to determine how the in-class implementation process of the prepared program works. For this reason, the study was designed in the form of an activity research. The study was carried out in one of the fourth class of a state school in the Arnavutköy District of Istanbul, Turkey. A total of 29 students, aged between 9 and 11, were enrolled in the study in the 2016-2017 education year and 14 of them were girls and 15 were boys.The implementation process is planned in three sessions, each of which is formed of four lesson hours, where a different problem addressed in each session (1. Theme Issue: Pollution Based Issues, 2. Theme Issue: Traffic Based Issues and 3. Theme Issue: Peer Based Problems). The problems addressed in the sessions were determined by the students of the application class.In the research, Marmara Decision Making Skill Perception Scale for Primary School Students, " Ali Copes with his Problem" and "Marmara Three Stages Cognitive Decision Making Skills Development Model" developed by the researcher were used. In the analysis of the data obtained from the scale development, coverage validity ratio (CVR) and the coverage validity index (CVI) were calculated, the factor analysis was performed and the Cronbach Alpha value was calculated. The data obtained from the application was analyzed by content analysis method.In the research, percentage and frequency values, arithmetic mean, standard deviation, independent sample t-test analysis techniques were used. The findings are as follows:1."Marmara Decision Making Skills Perception Scale for Primary School Students" is a valid and reliable instrument according to validity and reliability calculations.2.It was observed that there are deficiencies in gaining decision making skills to students because there is no any model similar to the "Marmara Three-Stage Cognitive Decision Making Skills Development Model" for primary school students in the literature. The model aims to promote decision-making process and to help to make decisions, and consists of three sessions (12 lesson hours) that include pollution, peers, and traffic-related issues. Each of the sessions is composed of defining and limiting the problem, collecting information, generating alternative solution options, decision -making and application and evaluation of decision making processes. For each session and step, standard questions were prepared. The model was evaluated by the developed scale and case analysis form.3.According to the pre-test results obtained from the scale, the decision-making skill perceptions of the students are above the medium level and according to the pre-test results obtained from the case analysis form very low. While it was observed that that the decision making skills of the students were improved in every session in the process, problems such as not being able to define the problem, not knowing information collection, not producing options more than two and failing to make decisions were encountered. Solution suggestions have been developed and applied for the problems encountered.4. A significant difference at, 05 was observed in favor of posttest scores at the end of the application of the scale. In the case analysis form, when the percentages of the pretest and posttest frequencies were compared, it was also found that the finding of scale was supported and frequency and percentages of the posttest of each step were higher. In addition, before the model was applied, while students produced two and three options in pre – test in the post- test, both the number of options produced and the number of students producing options increased