İstanbul’un Sosyo-ekonomik yönden farklı iki ilköğretim okulunda uygulanan ağız ve diş sağlığı eğitiminin sonuçlarının karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi

ÖZETGünümüzde ağız sağlığını ve genel sağlığı tehdit eden sorunların en başında diş çürükleri ve periodontal hastalıklar gelmektedir. Ancak, belli bir program çerçevesinde verilen ağız ve diş sağlığı eğitimiyle ve gerekli koruyucu önlemlerin alınmasıyla bu hastalıkların engellenebileceği ortaya konmuştur. Özellikle toplumların geleceği olan çocukların çürük önleme ve çürükten korunmalarıyla ilgili çalışmaları ve bu konudaki eğitimleri çok önem taşımaktadır.Bizim çalışmamız da farklı sosyo-ekonomik düzeydeki 10 yaş grubu çocuklara verilen ağız-diş sağlığı eğitiminin, ağız hijyen alışkanlıklarının kazanılmasındaki etkilerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir.Araştırma, İstanbul Fikirtepe İnönü İlköğretim okulu ve Maçka İlköğretim okulunda 10 yaş grubu 4. sınıf öğrencilerinin oluşturduğu dört sınıfta yapılmıştır. Bu dört sınıf, iki deney iki kontrol olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Her iki ilköğretim okulundaki toplam 70 öğrenci deney gruplarını 62 öğrenci kontrol gruplarını oluşturmuştur. Hem deney hem kontrol gruplarına başlangıç aşamasında 19 adet sorudan oluşan "Ağız ve diş sağlığı bilgi ve tutum analiz formu" uygulanmıştır. Ağız ve diş sağlığı beş farklı indeks kullanılarak değerlendirilmiştir. Deney gruplarındaki öğrenciler başlangıçta, 23 resimli ve yazılı slayttan oluşan bir programla iki defa eğitilmiş ve ağız ve diş sağlığı yönünden intra-oral muayeneleri yapılarak değerlendirilmiştir. Verilen eğitim tamamlandıktan sonra yaklaşık bir yılın sonunda tüm gruplara aynı "Ağız ve diş sağlığı bilgi ve tutum analiz formu" ikinci defa doldurtularak uygulanan eğitimin etkisi değerlendirilmiştir.Ailenin eğitim, kültür ve sosyo-ekonomik düzeyinin, çürük prevalans hızı, ağız hijyen bilgisi ve alışkanlıklarını doğrudan doğruya etkilediği ortaya konmuştur. Farklı sosyo-ekonomik düzey, çürük prevalans hızı ve ağız hijyen değerlerinde farklı istatistiksel sonuçlara neden olmasına karşın aynı düzeydeki gruplarda yapılan çalışmalarda istatistiksel olarak bir fark saptanamamaktadır.Çalışmamızda eğitim sonrasında her iki deney grubu öğrencilerinin bilgi düzeylerinde artış olduğu belirlenmiştir. Bilgi düzeylerindeki artış ve sürekli kontrollerle sağlanan motivasyon sonrasında her iki ilköğretim okulu deney grubu öğrencilerinin çürük ve ağız hijyen indeks (DMF-T, df-s, GI, PI, PHPI) değerlerinde başlangıca göre azalma kaydedilmiştir. Ayrıca; her iki ilköğretim okulu kontrol gruplarında da birey başarı indeks (PHPI) değerinde eğitim verilmediği halde olumlu yönde azalma kaydedilmiştir. bunda öğrencilerin bir dişhekimi tarafından muayene edilmelerinin dahi birey başarı indeksi üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca kontrol gruplarına da diş fırçası ve macunu verilmesi de bu sonucu etkilemiştir. Ağız ve diş sağlığı eğitimi programı farklı sosyo-ekonomik düzeylerde farklı şekilde etkili olduğu istatistiksel olarak saptanmıştır. Uygulanan eğitim programının sosyo-ekonomik düzeyi düşük olan deney grubunda çok daha başarılı olduğu da istatistiksel olarak ortaya çıkmıştır. Gelecekte uygulanacak olan ağız ve diş sağlığı eğitimi programlarıyla, ağız ve diş sağlık düzeyleri yüksek ve dolayısıyla daha sağlıklı bireyler elde etmenin mümkün olacağı görülmüştür.THE EVALUATION OF THE RESULTS OF ORAL HEALTH EDUCATION PROGRAM IN CHILDREN FROM TWO PRIMARY SCHOOLS OF DIFFERENT SOCIOECONOMIC STATUSSUMMARYDental caries and periodontal diseases are still among the most important problems which threaten oral and general health. But it was shown that they can largely be prevented with oral health education programs and preventive methods. Since children are the future of the societies they were chosen as targets for these programs and methods. Teeth, which start to erupt at very early age, can function lifetime with the application of frequent dental examination, oral hygiene practices and proper preventive methods.The purpose of this study was to determine the effects of oral health education program on oral hygiene practices in l0-year-old children of different socioeconomic status. The study was performed in l0-year-old children from four different 4th grade classes at İstanbul Fikirtepe İnönü Primary School and Maçka Primary School and consisted of two study and two control groups. The study groups were comprised of 70 children, and the control groups were consisted of 62 children. At the beginning of the study, all the children were applied Oral Health Care Awareness analysis form which was consisted of 19 questions. Their oral health was evaluated using five different indexes. study group was instructed twice with education program which includes 23 illustrated slides and written material. Clinical examination was carried out in daylight according to the WHO criteria. Approximately one year after the completion of oral health education program, children were again evaluated using the Oral Health Care Awareness form to determine the effectiveness of the program.A statistically significant correlation was found between different socioeconomic levels, level of education of parents and dental caries prevalence, oral health knowledge and practices. Significant statistical results of caries prevalence and oral hygiene findings were obtained due to different socioeconomic levels. In the same levels there was no statistically significant results were found.Two study groups showed significantly higher improvements of oral health knowledge after the oral health education program. Oral hygiene indexes (DMF-T, df-s, GI, PI, PHPI) of the study groups of two different schools were decreased as a result of motivation due to the increased oral health knowledge and regular dental visits. Also, it was determined that there was a positive decline in the PHPI (Personal Health Performance Index) of control groups of two different schools even though no oral health education had been given to those children. It, might be due to the fact that the examination was done by a dentist. In addition, control groups which were given toothbrush and dentifrice could effect this result. It was statistically determined that oral health education program had a different effects on different socioeconomic levels. It was also statistically determined that there was a much higher success rate in the lower socioeconomic levels in terms of oral hygiene practices who received oral health education.This study showed the possibility to have individuals who has improved oral health care and oral hygiene maintenance with the frequent usage of oral health education programs in the future