Nübüvveti ispat açısından hissi mucizeler

ÖZETİslam inanç esaslarını uluhiyet, nübüvvet ve ahiret üçlüsü oluşturmaktadır. Peygamberliğin imkan ve ispatını, mahiyet ve özelliklerini konu edinen nübüvvet bahisleri, diğer iki konuya oranla daha fazla tartışılmıştır. Semavi dinler, Tanrı ile insanlar arasında bağlantı kuran bir peygamberler zümresinin bulunduğu hususunda ittifak etmekle birlikte, peygamberlik iddiasında bulunan her hangi bir kimsenin söz konusu zümreye mensubiyeti hususunda ihtilaf edilmiştir. Bu bakımdan Allah elçisi olduğunu iddia eden bir kimsenin gerçek peygamber olduğunun nasıl bilineceği önemli bir problemdir. Bu çalışmada, aklî ve hissî olmak üzere iki grupta toplanan mucizelerden sadece hissî mûcizelerle peygamberliğin ispat edilmesi konusuna ağırlık verilmiş, Kur'an, hadis ve kelâm literatürünün bu konudaki yaklaşımı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma, bir giriş ve iki bölümden meydana gelmektedir. Girişte mûcize kavramı üzerinde durulmuş; mûcizenin ne olduğu, ne tür özellikler taşıdığı ve hangi olayların mûcize kabul edileceği hususu izah edilmiştir. Kelâm literatürüne ait bir ıstılah olması bakımından mûcize teriminin hangi dönemden itibaren kavramlaştığı tespit edilmeye çalışılmış, kelâm kaynaklarına göre mûcizede bulunması gereken temel özellikler ve bunlarla ilgili argümanlar ortaya konulmuştur. Kur'an'da zikredilen mûcizeler konu, hedef, içerik ve benzeri açılardan tasnif edilmiş ve bunların temel özellikleri açıklanmıştır. Girişin ikinci kısmında hârikulâde olayların imkanı meselesi ele alınmış ve mucizeyle farklılıkları açıklanmıştır.Birinci bölümde Kur'an'da mûcize kavramını karşılayan terimler üzerinde durulmuş ve bilahare mûcize-nübüvvet ilişkisine geçilmiştir. Burada peygamberliğin ispatında mûcizenin bir gereklilik olup olmadığı hususu Kur'an ve kelâm literatürüne göre ayrı ayrı ele alınmış ve aynı tarzda mûcizenin nübüvvete delâlet edişi konusuna yer verilmiş; bu delâletin şekil ve mahiyeti ile ne tür bilgi ifade ettiği konusu işlenmiştir. Ayrıca müstakil başlıklar altında mûcizelerin imanın oluşumundaki rolü, peygamberlerin başarılarındaki katkıları ve zaman- mekanla irtibatları izah edilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde önce inkarcılar tarafından peygamberlere yöneltilen itirazlar anlatılmış, sonra geçmiş peygamberler ile son Peygamber'den istenilen mûcizeler ve bu isteklere verilen cevaplar ayrı ayrı değerlendirilmiş ve bilahare genel olarak mûcizeleri inkar etmenin sebepleri üzerinde durulmuştur. İkinci kısımda Hz. Peygamber'e atfedilen hissî mûcizelerin Kur'an çerçevesinde neler olduğu tespit edilmiş ve bunlar ayrı başlıklar halinde açıklanmıştır. İlk olarak "İnşikâku'l-kamer"in hissî bir mûcize oluşu meselesi, önce Kur'an çerçevesinde sonra da hadis ve kelâm literatürüne göre açıklanmıştır. İkinci olarak Bedir Savaşında meleklerin yardıma gelişlerinin hissî bir olay olup olmadığı değerlendirilmiştir. Bu kısımda son olarak Hz. Peygamber'in savaş sırasında kafirlere bir avuç toprak serpmesi ve bunun hissî bir mûcize olarak sunulmasıyla ilgili rivâyetler değerlendirilmiştir. İkinci bölümün sonunda Kur'an'ın hissî mûcizeler konusundaki tavrı ele alınmış, önce Hz. Peygamber'e hissî mûcize verilip verilmediği ve bunun sebepleri üzerinde durulmuştur. Bilahare hadis literatüründe Hz. Peygamber'e atfedilen hissî mûcizelerin Kur'an ekseninde genel bir değerlendirilmesi yapılmıştır. İlgili rivâyetleri kabul ve reddedenlerin argümanları verildikten sonra bu tür hadiselerin imkanını kabul etmekle birlikte bunların nübüvvete delil olamayacağını savunanların görüşlerine yer verilmiştir.ABSTRACTA comparision of Turkish High School Students moral judgement abilities in Germany and TurkeyThe present comparative study examines factors affecting Turkish students moral judgment abilities and how these students perceive the moral atmosphere in their schools and what topics they want to discuss with their teachers. The study was carried out with subjects from different High Schools in Germany and Turkey. The data were collected by applying the Moral Judgment Test by G. Lind (MUT, 1977) and the Questionnaire of Moral Atmosphere (MAF, Lind 1986), and another questionnaire on sociodemographic characteristics and adherence to religious principles designed by the author of the present study. The validity of the Turkish Version of the Moral Judgment Test had been confirmed in previous research. The total number of subject was N=401 students (222 girls, 179 boys) studying in Hamburg, Bursa and Istanbul between the ages of 15-19. Statistical analyses were done using t-Test and binary logistic regression analysis. The factors affecting moral judgment include: sex, age, culture, the type of school, religious denomination, the frequency of discussion of religious topics at home, the desire to have friends of different religious denomination, the pressure by the students' parents to make their children obey islamic rules and the permission to have friends of a different religious denomination. Among these factors "the pressure by the student's parents to make their children obey islamic rules" was found to have negative effect on moral judgment (OR= 2.52; CI % 95= 1.19 - 5.36; p<0.05). Subjects living in Germany experienced a heavier pressure by their parents to follow "islamic rules" (OR= 10.67; CI % 95= 1.05 - 91.18; p