Şehrezurinin tabiat felsefesinde nefs teorisi

ÖZET Bu çalışma, İslam'ın yayılmış olduğu coğrafyada gelişip sistemleşen İşraki felsefe okuluna mensup bir filozof olan Şemseddin-i Şehrezuri'nin Nefs hakkındaki görüşleri ni ele almaktadır. Filozofun "Resâilu'ş Şecereti'l İlahiyye fi Ulûmi'l-Hakaiki'r-Rabbâniyye" adlı felsefe ansiklopedisi mahiyetindeki eserinin tabiat felsefesiyle ilgili olan dördüncü kitabının, ünlü seyahatname yazarı, Yirmisekiz Mehmet Çelebi tarafından yapılan "Semere-i Şecere" adlı Osmanlıca tercümesi merkeze alınarak oluşturulmuştur. Söz konusu eserin özellikle nefs ve nefsin kuvâlarını konu edinen altıncı ve yedinci kısımları bu çalışmanın temel kaynağını teşkil etmektedir.Çalışma, bir Giriş ve iki Bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında, -Şehrezûri'nin nefs anlayışına büyük ölçüde te'sir ettiklerinden ve çalışmaya kaynaklık eden Osmanlıca metinde kendilerinden çokça atıfta bulunulduğundan -Aristoteles ve İslam Meşşâilerinin konu hakkındaki görüşleri çok genel hatlarla verilmiştir. Yine aynı nedenlerden ötürü, İslam felsefesi geleneğinde nispeten aykırı bir ses olabilmiş Ebu'l Berekât el-Bağdadi'nin de görüşleri çok kısa bir şekilde aktarılmıştır. Giriş'in sonunda Şehrezûri'nin hocası olması hasebiyle, Şeyhu'l İşrâk Sühreverdi'nin bu konudaki fikirlerine kısaca yer verilmiştir.I. Bölümde Şehrezûri'nin hayatı, eserleri ve bu çalışmanın temelini teşkil eden eş-Şeceretü'l İlahiyye hakkında tanıtıcı ve kısa bilgiler verilmiştir. Sözkonusu eserin mütercimi olduğundan Yirmisekiz Mehmet Çelebi kısaca tanıtılmış, hayatı ve şahsiyeti hakkında özet bazı bilgiler aktarılmıştır. Son olarak II. Bölümde de Latinize edilmiş olan Osmanlıca metin bütün alt başlıklarıyla kısaca düzenli bir şekilde özetlenmiştir. En sonunda da "özet veya tanıtım yazısı hiçbir zaman aslı gibi bilgi vermez" mülahazasıyla, bu çalışmaya kaynaklık eden metin hem orijinal hem de latinize edilmiş şekliyle Sonuç yazısından hemen sonra, "EK" olarak dercedilmiştir. SUMMARYThis working takes up Şemseddin-i Şehrezuri, a philosophy who is belong to İşraki philosophy school which is developed and systematized at geography Islam spread, opinions about soul. It was constituted from Ottoman Turkish translation of "Semere-i Şecere", philosopher's philosophy encyclopaedia named "Resâilu'ş Şecereti'l İlahiyye fi Ulûmi'l-Hakaiki'r-Rabbâniyye" work's fourth book related to nature philosophy, made by Yirmisekiz Mehmet Çelebi, famous travel book's author. This work's main source is formed by the work being talked of especially sixth and seventh section about soul and sense of soul.This work is formed with one introduction and two section. In the introduction section, there are Aristoteles and Islam Peripataticiens' opinions about this subject because, they affected Şehrezûri's soul understanding very much and it mentioned very much in the Ottoman Turkish text which is the source of this work. Also because of the same reasons, Ebu'l Berekât el-Bağdadi, different in Islam philosophy tradition, opinions is mentioned a little. In the end of the introduction section, Sühreverdi's opinions is mentioned because he is theacher of Şehrezûri.In the first section, there are identifier and brief knowledge about Şehrezûri's life, works and eş-Şeceretü'l İlahiyye which forms main of this work. The first section gives some short information about Yirmisekiz Mehmet Çelebi's life, character because he is the translater of eş-Şeceretü'l İlahiyye. In the second section, it is summarized ottoman turkish text translated in latin with its sub caption shortly and orderly. "Summary and presentation writing never gives information like original", so after conclusion caption, the text which is the source of this work both originally and form translated in latin has been given as appendix