Türk savaş edebiyatı ve propaganda (1828-1912)

Savaş edebiyatı savaş dönemlerinde üretilen edebî eserleri kapsamaktadır. Savaş dönemlerinde basın ve matbaa imkânlarını kullanarak üretim gerçekleştiren savaş edebiyatının sözlü ürünleri ise yazılı kaynaklara geçtiği ölçüde saptanabilmektedir. Savaş edebiyatının temel fonksiyonları kamuoyunu savaş için ikna etmek, savaş seferberliğini zihinsel düzlemde desteklemek, devlet-toplum ilişkilerini savaş dönemlerinin ortak paydada buluşturan atmosferinden hareketle yeni baştan üretmek, olağanüstü savaş koşullarının alıcı ve açık sosyal psikolojisinden yararlanarak ulusal kimlik inşasına koyulmak, savaşma azmini sürdürecek toplumsal iklimi yaratmak ve kolektif bilinci savaşa dönük amaçlar doğrultusunda biçimlendirmek şeklinde özetlenebilir. Savaş edebiyatının söz konusu hedeflerine erişmek için kullandığı anahtar kavram ise propagandadır. Bu yönüyle savaş propagandası ve savaş edebiyatı kavramları birbirinden ayrılamaz niteliktedir. Nitekim çalışmamızda Geç Osmanlı Dönemi (1828-1912) savaşlarında yazılı -ve yazılı kaynaklara geçtiği ölçüde sözlü- Türkçe savaş propagandası ve edebiyatı faaliyetleri incelenecektir. Bu bakımdan 1828-29 Osmanlı-Rus Harbi, Kırım Harbi (1853-56), 93 Harbi (1877-78), Teselya Savaşı (1897) ve Trablusgarp Savaşı‘nda (1911-12) Osmanlı savaş propagandası dinamiklerinden hareketle Türkçe savaş edebiyatı irdelenerek söz konusu savaşlarda propaganda ile edebiyatın kesiştiği noktalar ve edebiyatın propaganda amacıyla kullanımı açığa çıkarılacaktır.--------------------War literature includes literary works produced during war periods. In the war periods, the oral products of war literature can be determined to the extent that they pass to written sources. The main functions of war literature are to convince the public for war, to support war mobilization mentally, to re-produce state-society relations based on the atmosphere of the periods of war, to establish a national identity by using the receptive and open social psychology of extraordinary war conditions, to maintain the determination of war creating and shaping collective consciousness for war purposes. The key concept that war literature uses to achieve these goals is propaganda. In this respect, the concepts of war propaganda and war literature are inseparable. As a matter of fact, in this study, the war propaganda and literature activities of Turkish wars in the late Ottoman period (1828-1912) will be examined. In this respect, Turkish war literature will be examined by considering the dynamics of Ottoman war propaganda in 1828-29 Ottoman-Russian War, Crimean War (1853-56), 93 War (1877-78), Thessaly War (1897) and Tripoli War (1911-12). Also the intersection of propaganda and literature in these wars will be revealed