Türkiye Avrupa Birliği ilişkilerinde egemenlik sorunu

ÖZET Bu çalışmanın temel amacı Türkiye-AB ilişkilerinde egemenlik sorunu konusunda, uluslararası ilişkiler bağlamında, tarihî gelişim içerisinde teorik tartışmalar yapmaktır. Egemenlik, ulus devlet siyasasının iç ve dış ilişkilerini, ekonomik, hukuki ve sosyal düzenini şekillendiren bir normdur. Egemenlik, ulus devlet sonrası süreçte, ulusüstü AB yapılanmasıyla da gündeme gelmiştir.Egemenlik kavramının teorik olarak çeşitli tanımları yapılmıştır. Westphalia sonrası ortaya çıkan egemen Avrupa devlet sisteminin hukuki, siyasal, ekonomik ve sosyal yapısı, egemenlik boyutunda incelenmiştir. Modern uluslararası ilişkilerin gelişiminde önemli bir yer tutan egemenlik, Avrupa ulus devletler düzenini kuran önemli siyasi olay ve gelişmeler de tartışılır.Savaş sonrası Avrupa’sında Westphalia egemen ulus devlet sisteminin yerini almakta olan AB; siyasal, ekonomik ve sosyal açıdan egemenlik bağlamında ele alınır. Ekonomik entegrasyon, siyasal birlik, ulusal egemenlik, federalizm, konfederalizm vb. AB’yi betimleyen siyasaların egemenlik söylemi vurgulanır. Ayrıca AB kurumlarının tarihî gelişimi, anayasal yapılanma ve egemenlik tartışmalarını sürdürür. Türkiye’nin egemenlik anlayışı tarihî gelişim içinde ele alınmıştır. Türkiye, Kurtuluş Savaşı’yla birlikte, Batılılaşmak ve çağdaşlaşmak, muasır medeniyet seviyesine ulaşmak için siyasal, ekonomik ve kültürel reformlar yaparak Avrupa modern egemen ulus devlet sistemine geçmiştir. Türkiye, geleneksel toplum yapısını modern, seküler, çağdaş, homojen bir ulus devlet siyasasına dönüştürürken; etnik, dinî, bölgesel ve ideolojik temelli sorunlar da ortaya çıkar. Türkiye’de siyasal iktidarı ele geçiren partilerin iktidarları süresince kendi çoğunlukçu ve fraksiyoncu millî egemenlik anlayışına, Rousseau’cu anlamda genel iradeyi temsil ettiğini düşünerek, Hobbes’cu mutlak devlet egemenliğini topluma ulusal egemenlik anlayışı gibi sunması bu partilerin Lock’cu anlamda demokratik, sivil, sınırlı ve çoğulcu bir toplumsal egemenlik anlayışını yansıtmasına engel olmaktadır. Dolayısıyla, Türkiye’nin siyasal sisteminin demokratik süreci darbeli olmakta, jeopolitik konumu da istikrarsızlığı kolaylaştırmaktadır.Türkiye AB ilişkilerinde egemenlik bağlamında; siyasal, ekonomik, sosyal, hukuk ve güvenlik sorunları vardır. Türkiye, AB’ye tam üyelik sürecinde, AB üyelerinden ve aday ülkelerden farklı olarak kendine has güçlü bir ulus devlet egemenlik kurgusuna sahiptir. Bu güçlü devlet egemenliği anlayışı; jeopolitik, siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan Türkiye’nin-AB ile ortak bir egemenlik inşasını, paylaşımını, transferini güçleştirmektedir. Fakat Türkiye bu sorunları tek tek çözmektedir.Anahtar Kelimeler: Egemenlik, Ulus Devlet, Federalizm, Devletler Sistemi, Avrupa Birliği, Türkiye. ABSTRACTThe basic purpose of this dissertation is to discuss the sovereignty matter, between Turkey and European Union relations within theoretical framework of the International relations discipline in the process of historical context. The sovereignty is a norm which shapes the polity of the nation state in terms of its internal, external relations, economy, politic, legal and social order. But, by the post-nation state process, supranational EU structure also brought that issue back into agenda.There has been done various theoretical definitions of the sovereignty notions. After the Westphalia there emerged the sovereign European state system which has political, economical, legal and social order, had been analysied within the sovereignty perspectives. The sovereignty which developed the modern international relations by constructing modern nation state order, also comprises the important political aspects of the European historical events, too. In the postwar Europe, the EU replaces the Westphalian sovereign nation state system by political, economical, legal and social direction in the context of sovereignty dimension. To explicate the sovereignty expression of the EU’s polity, it also confines economic integration, political union, national sovereignty, federalizm, confederalizm, regionalism, transtate alternative variations. Moreover, the EU institutions’ historical imrovements contributes in sovereignty issue in the extent of constitutionalization, democracy, legitimacy, authority and responsibility.Turkey’s sovereignty comprehension, are investigated in the historical content. By the Independence War, Turkey aimed to adopt European sovereign nation state system by realizing political, economic, legal and cultural reforms in the name of westernization, civilization and modernization.Turkey transformed successfully its traditional social structure into modern, secular, contemporaneous, homojen republican sovereign nation state polity; Though it encountered with ethnic, religious, regional and ideological resistances. Whereas, Turkey experiences with some difficulties of the multiparty system in the process of democratization in which parties forms the government impose its majoritarian sovereign perceptions. In addition, they implement or introduce their sovereignty conception as Rousseau’s “general will” in the sense of Hobbes’ absolute state sovereignty so as to national sovereignty rules over society. Thus, this type of conception prevents the government from applying, limited, civil, democratic, pluralist social sovereignty principles in the logic of Locke. In a nutshell, Turkey’s democratic process is interrupted oftenly and geopolitical power structures also leads to instability.There are some problematic issues. Those are politic, economic, legal, social and security matters in the context of sovereignty, between Turkey-EU relations.Turkey owns a very strong nation state sovereignty script, in the process of fullmembership into EU, apart from the EU members and other candidate countries. Eventhough there are various geopolitical order alternatives, quests and troubles; Turkey that conciously tries to overcome those barriers one by one so as to share sovereignty with the EU.Keywords: Sovereignty, Nation State, Federalizm, System of States, European Union, Turkey