Farabi’ de siyaset felsefesi kaynakları ve etkilieri

Ö Z E Tİslam düşüncesi tarihinde siyaseti felsefenin konusu yaparak onu belli ilkelerebağlayan ilk Müslüman filozofun Fârâbî olduğu söylenebilir. Onun siyasetkuramının özünü Tanrı-insan-toplum ve devlet arasındaki ilişkilerin ideal düzeydekavranması oluşturmaktadır. Reel siyasetle ilgilenmeyen; ancak onu eleştirerekkendi siyasal teorisini ortaya koyan Fârâbî’ye Eflatun, Aristo ve Yeni-Platonculuğun yanı sıra, asıl kaynaklığı mensubu olduğu İslam yapmıştır.Ulusların arasındaki tabii mizaç, ahlak ve dil farklılıklarına rağmen Fârâbî,bütün insanlığın evrensel bir ideal devlet oluşturabileceğine inanmış bir filozoftur.İnsanın gerçek mutluluğunu hedef olarak belirleyen Fârâbî genel klasik yaklaşımabağlı kalarak, siyaset ile ahlakı birbirinden ayrılmaz bir bütün olarak düşünür.Filozofumuzun erdemli toplumu bir bilgi, ahlak, erdem, adalet ve sevgitoplumudur. Burada herkes liyakatine göre sosyo-politik yapıda yerini almaktadır.Yukarıdaki temel nitelikler konusunda toplum tam bir dayanışma içindedir.Epistemolojik açıdan toplumu seçkinler ve halk olarak iki gruba ayıran Fârâbî,erdemli devletin başkanının hem bir filozof, hem de halkla diyalogu kurabildiğiiçin aynı zamanda bir peygamber olması gerektiğini savunur. Bu bağlamdafilozofumuz, bir anlamda vahyin ve felsefenin sosyo-politik açılımını yapmayaçalışmaktadır. Fârâbî’ nin siyaset felsefesinde anahtar kavramlardan biri vahiy isediğeri de Faal Akıl’dır. Faal akılla ittisal kurmak erdemli toplumu/devletioluşturmanın ve yönetmenin meşruiyet kaynağıdır. Çünkü bir anlamda Tanrı, FaalAkıl ve başkan aracılığıyla bu devleti yönetmektedir. Dolayısıyla onun siyasetfelsefesinin bir diğer anahtar kavramı da başkandır.Fârâbî “mille” kavramı bağlamında felsefe-din ilişkisinin felsefi birtemellendirmesini yaparak günümüz dünyasında hala çatışmalı durumda olan builişkiyi bir çözüme kavuşturur. Burhani bir felsefeye bağlı olan “mille (din)” deerdemli olacaktır. Sahte felsefeye bağlı olan mille hurafelere kaynaklık edecektir.Sonuçta erdemli devlette felsefe-din, bilim-din, ilim adamı-din adamı ve akılvahiyçatışması söz konusu değildir.Bilgi, ahlak, erdem, sevgi ve adalet ağlarıyla örülen Fârâbî’ nin erdemlidevleti için ulaşılması imkânsız demek olan “ütopya” nitelendirmesindebulunmaktan ziyade, gerçekleşebilirlik oranı her zaman var olan “ideal”nitelendirmesinde bulunmak daha gerçekçi olacaktır.S U M M A R YIt can be said that, the first Muslim Philosopher is Farabi who form andconstitute the politics, as basic and clear principles, by using politics as the subjectof philosophy, in the history of Islamic Thought. The main core of his politicstheory is formed on the ideal level comprehension of the relationshipsbetween/among God-human –society and government. Eflatun, Aristo and New-Platonism had become the source to Farabi, who had formed his own politicstheory by criticizing the politics Although he had not interested with the Realpolitics; but the main source of his theory was Islamic Thought that he was one ofthe member of it.Farabi is a fhilosopher who had believed that the whole humanity can form anideal universal government although the natural disposition, ethics, and thedifferences of languages betweenw/among the nations. Fârâbi, who haddesignated on the target of human’s real happiness, thinks entirely for the politicsand ethics as undivided parts of each other by staying on the loyalty of generaland classic approach. The virtuous community of our philosophy is a communityof knowledge, ethics, virtue, justice and love. In this/that place, people take placetheir socio-political place(s) according to their merit(s). On the subjects of thebasic status above, society is in entire solidarity.Farabi, who had divided community into two parts as distinguished and publicparts from epistemologic angle, defends “the president of a virtuous governmentshould be both a fhilosopher and a prophet because of he can communicate withall kind of public”. On this point of view, in one meaning, our fhilosopher tries toexplain the socio-political expansion of the inspiration/revelation and philosophy,at the same time. In Farabi’s politics philosophy, one of the key concept isinspiration the other is Active Mind. To contact with Active Mind is the legitimatesource to constitute and rule a virtuous community/government. Because, inanother word, the God has ruled this government with Active Mind and with thepresident. Because of this situation, another key concept of his politics philosophyis the president.On the context of “milla”, Farabi has brought to a solution for today’s worldthat has still a quarreled condition by making a philosophic basis to therelationships between philosophy and religion.“Milla(religion)” which depends ondefinite/certain philosophy will also be virtuous. But mille which depends on fakephilosophy will be the source of superstitions. Eventually, in the virtuousgovernment, there is no question on disagreement between philosophy-religion,science-religion, scientist-reverend and mind-inspiration.For Farabi’s virtuous government, which has been knitted by the nets ofknowledge, morals, virtue, love and justice, we should call it as the qualificationof “ideal” which means there is always realizable rate instead of we should call itas the qualification of “utopia” which means it is impossible to reach