XVIII. Yüzyıla ait bir el yazması mecmuada dini musiki güfteleri

ÖZETDinî Türk Musikisi denince kastedilen müzik, Osmanlı kültür ve medeniyeti içerisinde başta cami ve tekkeler olmak üzere icra edildiği tüm çevrelerde gelişmiş olan dinî müziktir. Geleneksel Osmanlı-Türk müziğinin bir parçası olarak dinî musiki eserleri de meşk yoluyla ezberlenerek aktarılmış, nota kullanılmamıştır. Bu durumda bestesi bugüne ulaşmış eserlerin dışındakilerin varlığını ve niteliklerini de ancak değişik devirlerde derlenmiş olan ve çeşitli kütüphane ve özel koleksiyonlarda bulunan güfte mecmualarından öğrenebilmekteyiz. İşte bu tez çalışmasının konusu da bu güfte mecmualarından önemli bir tanesi olan ve İstanbul Fatih'teki Millet Kütüphanesi'nin Ali Emiri Manzum bölümünde 637 numarada kayıtlı bulunan mecmuadır.Dört bölümden oluşan bu çalışmanın birinci bölümünde güfte mecmualarının ve bu alandaki çalışmaların önemi ile ilgili görüşler aktarılmış, tez çalışmasına konu olan mecmuada yeralan eserlerin çoğunun bestelenmiş olduğu XVII. yüzyılda dinî musikinin durumuna kısaca değinilmiş ve mecmuanın şekli ve içeriği hakkında bilgi verilip içinde yeralan eserler üç ayrı liste halinde sıralanmıştır. İkinci bölümde ise mecmuada eseri bulunan bestekarlar hakkında bilgi verilmiş ve o dönemin müzik alanında en önde gelen iki ismi olan Itrî ile Ali Şîruganî Dede hakkında bir değerlendirme yapılmıştır. Üçüncü bölümde mecmuanın günümüz alfabesiyle metni aktarılmıştır. Dördüncü bölümde de mecmuada yeralan ve bestesi günümüze ulaşmış olan eserlerden notaları tespit edilebilenler yeralmaktadır. Orijinal metnin mikrofilminden alınan kopya ise tezin son kısmında ek olarak verilmiştir.ABSTRACTRELIGIOUS MUSIC LYRICS IN A MANUSCRIPT ANTHOLOGY BELONGING TO EIGHTEENTH CENTURYWhen called as Turkish Religious Music, the meant music is the religious music that has developed within the Ottoman culture and civilization at every place it was performed, led by tekkes and mosques. As a part of the traditional Ottoman-Turkish music, religious music pieces were also transferred via memorizing by "meşk" system and no notation was used. For this reason we can only learn the existence and characteristic of the pieces other than the ones which have remained up to now with their musics, from the "lyrics anthologies (güfte mecmuaları)" written at various periods and which are now at some libraries and personal collections. So the subject of this thesis work is one important of these anthologies that belongs to Millet Library in Fatih İstanbul, registered at number 637 of the section Ali Emiri Manzum. This work is consisted of four chapters. In chapter one, some opinions are told on lyrics anthologies and concerned studies, some information is given about the religious music of the seventeenth century in which most of the pieces forming the anthology were composed, the form and content features of the anthology are described and the pieces are listed in three different categories. In chapter two, information is given about the composers who are mentioned in the anthology and an assessment is put on the two most important composers of the era, Itrî and Ali Şîruganî Dede. The third chapter is consisted of the transcription of the text of the anthology into the contemporary alphabet. The musical notes of the anthology's pieces that have remained up to now with their musics form the fourth chapter. At the end of the thesis work, the copy of the original text extracted from the microfilm is given as an appendix