Türkiye bağlamında dinlerarası ilişkiler ve süreç yapıları

Anahtar Kelimeler: Dinî rekabet, dinin ekonomik modeli, rasyonel seçim teorisi ve din, dinlerarası diyalog, misyonerlik, dinî pazarlama.ÖZETTÜRKİYE BAĞLAMINDA DİNLERARASI İLİŞKİLER VE SÜREÇ YAPILARITürkiye’de dinî piyasa, özellikle 1983 sonrası dönemde küreselleşme gibi makro etkenlerin ve liberal politikalar gibi yerel etkenlerin belirlemesiyle yeni bir döneme girmiştir. Bu dönemde dinler arasında daha fazla rekabet gerekli olup rekabet baskın süreç olmuştur. Araştırma 1998 ila 2008 yılları arasındaki zaman dilimini odağa alarak Türk din piyasasının son dönemdeki dönüşümlerini incelemeyi hedefler. Bu bağlamda Türkiye’de faal olan dinler arasındaki ilişkiler tespit edilip bu ilişkilerde söz konusu olan süreçler betimlenerek yeni dinî haritanın süreçleri rasyonel seçim teorisi ve dinin ekonomik modeli yaklaşımlarıyla ele alınmıştır. Analiz, İslam, Hıristiyanlık, Yahudilik, Yehova Şahitleri, Moonculuk ve Sahaja Yoga Hareketi’yle sınırlandırılmıştır. Bu bağlamda söz konusu dönemde çoğulculuğun dinî katılımı olumlu etkileyen bir birim olduğu verisine ulaşılır. Son tahlilde dinlerin ele alınan dönemde daha aktif olduğu ve 2003 Avrupa Birliği uyum yasalarıyla beraber dinî piyasanın daha açık ve rekabetçi hale geldiği tespit edilmiştir. Bu dönemde dinlerarası diyalog çabaları da yoğun bir gizli rekabet aracı olarak ortaya çıkmıştır. Son tahlilde, Türkiye’de dinî mücadele yeni bir çoğul rekabet dönemine girmiştir.Keywords: Religious competition, economic model of religion, rational choice theory and religion, interreligious dialogue, missionary, religious marketingABSTRACT INTERRELIGIOUS RELATIONS AND THEIR PROCESS STRUCTURE IN THE CONTEXT OF TURKEY Religious market in Turkey, especially in the period after 1983 by determination of macro factors such as globalization and local factors, such as liberal policies, has entered a new phase. Between religions during this period, more competition has been needed and competition has been the dominant process. The research, aims to investigate the transformation of the Turkish religious market of the last period, by focusing time period from 1998 to 2008. In this context, after detection of relationships between active religions in Turkey, their processes has described and processes of the new religious map has analyzed by using rational choice theory end economic model of religion.Analysis is limited to Islam, Christianity, Judaism, Jehovah’s Witnesses, the Moonies and Sahaja Yoga Movement. In this context, during the period in question, positively affect of religious pluralism on the religious participation has been determined as a unit. In the last analysis, religion, during the period in question has found more active and after adaptation with European Union legislation in 2003 that the religious market has been found to become more open and competitive. In this period, interreligious dialogue efforts have emerged as an intensified private competition tool. In the last analysis, the religious struggle in Turkey has entered into a new period of plural competition