Ortaöğretim öğrencilerinin öğrenilmiş güçlükleri ve aile içi ilişkileri

ÖZETBu arastırmada, ortaögretim ögrencilerinin ögrenilmis güçlülükleri ile aile içipsikolojik iliski örüntüleri arasındaki iliski ve aile içi psikolojik iliski örüntülerininögrenilmis güçlülüklerini yordayıcılıgının belirlenmesi amaçlanmıstır. Bununlabirlikte, ortaögretim ögrencilerinin ögrenilmis güçlülük düzeylerinin okul türüne,sınıf seviyesine, cinsiyet degiskenine, anne-baba egitim düzeyine, kardes sayısına veaile islevlerinin saglıklılık durumuna göre farklılıklasıp, farklılasmadıgıincelenmistir.Arastırmanın evrenini, 2006-2007 ögretim yılında İstanbul ili Anadolu yakasındaegitim veren, resmi ve özel lise 10 ve 11. sınıflarında okumakta olan ögrencilerolusturmaktadır.Arastırmanın örnekleminin belirlenmesinde, 2006-2007 ögretim yılında İstanbul iliAnadolu yakasındaki 6 ilçede, resmi ve özel liselerden oranlı küme örneklemeyöntemiyle random (tesadüfi) olarak yapılan okul seçimleri sonucunda altısı özel,altısı devlet olmak üzere 12 okul belirlenmistir. Bu okullardan random olarak seçilenve arastırma kapsamına alınan 738 ögrencinin 357’ si kız olup, 381’ i ise erkektir.Arastırmada veri toplama aracı olarak, ögrencilerin sosyo-demografik özelliklerihakkında bilgi toplamak için arastırmacı tarafından gelistirilmis ‘Kisisel BilgiFormu’ ile birlikte ‘Rosenbaum Ögrenilmis Güçlülük Ölçegi’ (Rosenbaum, 1980) ve‘Aile Degerlendirme Ölçegi’ (Epstein, Bolwin ve Bishop, 1983) kullanılmıstır.SPSS 11.5 istatistik paket programının kullanıldıgı veri analizinde, ögrencilerindemografik özelliklerinin frekans ve yüzde dagılımlarının yanı sıra ögrenilmisgüçlülük ve aile içi psikolojik iliski örüntüleri alt boyut puanlarının aritmetikortalama ve standart sapmaları belirlenmis daha sonra ögrenilmis güçlülükleri ilealgılanan aile içi psikolojik iliski örüntülerinin iliskisini belirlemek üzere ‘PearsonKorelasyon Katsayısı’, ögrencilerin algılanan aile içi psikolojik iliski örüntülerinin,ögrenilmis güçlülüklerini yordayıcılıgını belirlemek üzere ‘Çoklu Regresyon’teknigi, ögrencilerin ögrenilmis güçlülüklerinin okul türü, sınıf seviyesi, cinsiyet veaile islevlerinin saglıklılık durumuna göre farklılasıp, farklılasmadıgını belirlemeküzere ‘Bagımsız Grup t-testi’ ve ögrencilerin ögrenilmis güçlülüklerinin anne-babaegitim düzeyi ve kardes sayısına göre farklılasıp farklılasmadıgını belirlemek üzere‘Tek Yönlü Varyans Analizi’ (ANOVA) teknigi kullanılmıstır. Grup ortalamalarınınanlamlı oldugu durumlarda(p<.05), homojen dagılımlarda farklılıkların kaynagınıbulmak için ise ‘Scheffe’ teknigi kullanılmıstır.Arastırma sonucunda, orta ögretim ögrencilerin ögrenilmis güçlülükleri ile aileiliskileri arasında anlamlı düzeyde bir iliskinin var oldugu, bunun yanısıra aileiliskileri alt boyutlarından, iletisim, roller ve davranıs kontrolü’nün ögrencilerinögrenilmis güçlülüklerinin anlamlı yordamcısı oldugu görülmüstür. Diger yandandevlet okulunda okuyan ögrencilerin ögrenilmis güçlülügü, özel okulda okuyanögrencilerden; kız ögrencilerin ögrenilmis güçlülügü, erkek ögrencilerden; anneleriilkögretim mezunu olan ögrencilerin ögrenilmis güçlülüklerinin, anneleri ortaögretimve yüksek ögretim mezunu olan ögrencilerden; babaları okul mezunu olmayan veilkögretim mezunu olan ögrencilerin ögrenilmis güçlülüklerinin, babaları yüksekögretim mezunu olan ögrencilerden daha yüksek oldugu belirlenmis, kardes sayısınınögrencilerinin ögrenilmis güçlülüklerinde bir farklılasmaya neden olmadıgıgörülmüstür.Ayrıca, aile iliskileri alt boyutları (sorun çözme, iletisim, roller, duygusal tepkiverebilme, duygusal katılım, davranıs kontrolü, genel islevler) islevleri saglıklı olanögrencilerin ögrenilmis güçlülügünün, aile iliskileri islevleri saglıklı olmayanögrencilerin ögrenilmis güçlülüklerinden daha yüksek oldugu bulunmustur. ABSTRACTIn this research, it is aimed to determine the relationship between the learnedresourcefulness and psychological relationship patterns within family of high schoolstudents, defining the learned resourcefulness prediction of psychological relationpatterns within the family. Besides, it is inquired whether the learned resourcefulnesslevel of high school students differentiate according to the type of school, level ofclass, gender variable, education level of parents, number of sisters and brothers, andthe healtiness of family functions.The population comprises the students of 10 th and 11 th classes of private and stateschools educating in the Anatolian side of stanbul in the academic year of 2006-2007. Using random sampling method, 12 schools (6 of them are public, 6 of themare private school) selected for the study. 738 students from these schools weredetermined by randomly. 357 of them are females, 381 of them are males.The questionnaire which is developed by the researcher to collect information aboutsociodemographic features of the students, ‘Rosenbaum’s Learned ResourcefulnessSchedule (Rosenbaum, 1980)’, ‘McMaster Family Assessment Device (Epstein,Bolwin ve Bishop, 1983)’ are used as the type of this survey study.The row data analyses are evaluated by using ‘SPSS 11.5 For Windows’ packageprogramme in computer. Besides descriptive statistical analysis, Multiple LinearRegression, independent Samples t-test and One-Way ANOVA are used for thestatistical analysis of the study. Scheffe applied in condition that group averages(p<.05) are significant among the groups which have significant differences aredetermined.The results of this study show that there is significant correlation between learnedresourcefulness of the high school students and their psychological relationshippatterns within family. Also, communication, roles and behavior control thesubscales of psychological relationship patterns within family, predict learnedresourcefullness of the students significantly. Besides, the learned resourcefulnessscores of the students of the public schools are higher than private school’; thelearned resourcefulness scores of the female students are higher than the malestudents’; the learned resourcefullness scores of the students’ whose mothersgraduated from primary school are higher than the students’ whose mothersgraduated from high school and university; the learned resourcefulness scores of thestudents whose fathers not graduated any school and graduated from primary schoolare higher than significantly the students’ whose fathers graduated universitygraduated. But, there isn’t a significant difference at the learned resourcefulnessdepended on the number of siblings.According to subscales of psychological relationship patterns within family(communication, roles, affective responsiveness, affective involvement, behaviorcontrol, general functions), the learned resourcefulness scores of the students whosefamily functions health are higher than the students’ whose family functions areunhealthy