Ekolojik tekstillerin moda tasarımı üzerine etkileri

ÖZETİlk çağlardan günümüze insanoğlunun en eski yaratılarından biri olan tekstil, zaman içinde pek çok değişime uğramıştır. Geleneksel Tekstil Sanatımızda yıllarca kullanılan doğal lifler ve boyar maddelerin kullanımı gerek doğal kaynakların azalması ve sınırlanması, gerekse endüstrileşmenin hızla yükselmesi ile tarihsel süreç içinde yok olmaya başlamıştır. Sorunun çözümlenmesine yönelik çalışmaların temelinde İnsan ve çevreye zarar vermeyen materyallerin önemi artmıştır. Tekstil alanında ise “Ekolojik Tekstiller” konusundaki çalışmalar ön plana çıkmıştır. İnsanların ekolojik denge konusunda her geçen gün biraz daha duyarlı olduğu bir ortamda tüm dünya pazarlarında “ekolojik tekstil” ürünlerine olan ilgi ve talep hızla artmıştır. Ekolojik tekstiller, ekolojik dengeyi bozmadan insan ve çevre sağlığına zarar vermeden üretilebilen, kullanılabilen ve geri dönüşüme sunulabilen ürünlerdir. Son yıllarda doğal olanın değerinin fark edilmesi hem üreticilerin, hem de tüketicilerin ekolojik ürünlere olan ilgisini artırmıştır. Bazı tüketicilerin de çevreye olan duyarlılığı tekstil üreticilerini ekolojik liflere ve eko etiketlemeye yöneltmiştir.Ekolojik üretim, ekolojik yaşam ve çevreye saygı; tasarımların oluşumundaki yaratıcı düşüncede ön plana çıkmıştır. Tasarım ifadesi, biçim vermek temsil etmek anlamına gelmektedir. Aynı zamanda tasarım, bir sorunun çözümü için geliştirilmiş plan veya fikirdir. ve bu fikir bir biçim (form) verme dinamiğini de içerir. Tasarım en temelde insanın varlıklarla kurduğu bir iletişim tarzıdır ve bilgi, etik, sanat ve teknik gibi varlık kategorilerine göre farklı modeller içinde kendini gösterir .Bir iletişim biçimi olan Moda; sembolik etkileşim aracılığıyla toplumsallaşma sürecinde, kurallara gore değil seçimlere gore işleyen ve kimlikleri ifadelendiren bir araçtır. Moda tasarımı ise; kültürel, sosyal, ve ekonomik çevreden etkilenmektedir. Yer ve zaman içerisinde de değişiklik göstermektedir. Dünya modasına yön veren markalar, çevre bilincini bir yaşam felsefesine dönüştürmüş olan moda tasarımcıları ekolojik eğilimin öncülüğünü yapmaktadır. Dolayısıyla ekolojik tekstil moda kavramını da etkilemiştir. “Ekolojik Tekstillerin Moda Tasarımı Üzerindeki Etkileri” başlıklı çalışma, öncelikle tasarım kavramı, moda kavramı, moda dünyasında çevre dostu akım “Ekolojik Tekstil”, tekstil ürünlerinde kullanılan Ekolojik lifler, Tekstil sektöründeki standartlar ve ekolojik gelişmeler, tekstilde ekolojiyi etkileyen faktörler, ekolojik stratejilerin hazır giyim sektörüne etkileri, ekolojik tekstille ilgili basında yer alan haber ve makaleler başlıkları altında incelenmiştir Çalışma içinde ayrıca iki ayrı anket çalışması düzenlenmiştir. Birinci anket çalışmasında “Ekolojik Tekstillerin Farkındalık Açısından İncelenmesi” üzerine bir araştırma yapılmış ve tüketicilerin bilgi düzeyleri ve farkındalıklar değerlendirilmiştir. İkinci anket çalışmasında ise “Ekolojik Tekstillerin Tasarımcılar Açısından İncelenmesi” üzerine bir araştırma yapılmıştır.Anketler, tasarımcılar ve üreticiler açısından değerlendirilmiştir. Her iki anket çalışmasında da araştırmanın modeli, evren ve örneklemleri, veriler ve toplanması, verilerin çözümlenmesinde izlenen yol ve teknikler açıklanmıştır. Bütün bunlara ek olarak uygulama çalışması yapılmıştır. Uygulama çalışmasında “Örümceğin Gizemi” temalı koleksiyon hazırlanmış olup, kreasyon çalışmasında ekolojik liflerden özellikle Türkiye’de diğer liflere göre daha yaygın olan ve dünya üretiminde ön sıralarda yer alan “Organik Pamuk” kumaş ve ekolojik malzemeler kullanılmıştır. Son kısımda ise, araştırmanın sonuçları ve öneriler incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Ekolojk Tekstil, Tasarım, Moda, Farkındalık, Sürdürülebilirlik, Ekolojik Lifler, Ekolojik Etiketler, Moda Tasarımcısı.ABSTRACTTextile, which has been the oldest creations of the human being from the ancient times to present day, has changed a lot in time. The use of natural fibers and dyestuffs that have been used in Traditional Textile Art for years, has begun to disappear in historical period due to both decrease and restrictions in natural resources and also the rise of the industrialization. At the foundations of the works to analyse the problem, the use of materials which does not harm the human and the environment has gained importance. In textile field, the works on “ecological textiles” has loomed large and has taken a lot of interest. In an environment where the people have become more sensitive about ecological balance for every day, the interest and demand on the “ecological textile” products have increased rapidly. Ecological textiles are the products which can be recycled and produced without breaking down ecological balance and harming environment and human health. In recent years, that the value of natural products is noticeable, have increased the interest of both manufacturers and consumers on ecological products. The sensitivity of most consumers on the environment has oriented textile producers to ecological fibers and eco-labels. Ecological production, ecological life and the respect for the environment have loomed large in the creative thinking of the formation of designs. Design means to form and represent something. At the same time, design is the plan or the idea which has been developed to solve a problem and the idea also contains the dynamics of the formation. Fundamentally, design is some kind of method of communication of human with surroundings. It shows itself in different models according to substance categories such as information, ethics, art and technics. The fashion, which is also a kind of communication, is a tool that runs and defines the identitites by the sembolical interaction in the period of socialization according to selections but not the rules. On the other hand, fashion design is affected by the cultural, social and economical environment. Also it changes in time and place. The brands that turns the world fashion, and the fashion designers who has turned the environment consciousness into a life style are leading the ecological trends. In consequence, ecological textile has affected the fashion concept. This work entitled as “The Affects of Ecological Textiles on the Fashion Design, contain primarily the concept of design, the concept of fashion, “Ecological Textile which is the environment-friendly movement, ecological fibers used in textile products, standarts in textile industry and ecological developments, the factors that affect the ecology in textile, the affects of ecological strategies on ready-to-wear clothing industry, and also the news and articles in the media, related with ecological textiles. In addition, in this work, there have been conducted two surveys. In the first survey, a research has been realized on “Examination of Ecological Textiles in view of Awareness”. In this survey, information levels and awareness of the consumers have been evaluated. On the other hand, in the second survey, a work has been made on “Examination of Ecological Textiles According To Designers”. Surveys have been evaluated according to designers and consumers. In both surveys, model of research, creation and samplings, data and data collections, ways and technical methods that have been followed in data analysis, have been explained. In addition to all of these works, a practice work has been done. In the practice work, the collection with motif named as “ Mystery of Spider” has been prepared. In the style work, fabric made of “organic cotton” that is a frontier in the world production and that has widespread use compared to other fibers and also the ecological materials have been used. In the last part, the results of the research have been analysed and the proposals have been presented. Key Words: Ecological Textile, Design, Fashion, Awareness, Sustainability, Ecological Fibers, Ecological Labels, Fashion Designe