Meslek lisesi öğrencilerinin istatistiksel problem çözme ve okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesi üzerine bir öğretim deneyi

İstatistik, hayatımızı yöneten sayısal bilgilerin toplanması, düzenlenmesi ve düzenlenen bilgilerin tablo ve grafiklerle sunumunu, sunulan bilgilerin yorumlanmasını ve analizini sağlayan; birçok bilim dalında kullanılabilen matematik eğitiminin alt dallarından birisidir. İstatistik okuryazarlığı ise istatistiğin temel kavramlarının ve dilinin bilinmesi, anlaşılması, kullanılması ve istatistiksel sonuçların eleştirel bir bakış açısıyla yorumlanabilmesidir. İstatistiksel problem çözme süreci ise i)soruları formüle etme, ii) veri toplama, iii)verileri analiz etme, iv) sonuçları yorumlama adımlarını içeren bir araştırma sürecidir. Bu çalışmanın amacı meslek lisesi öğrencilerinin istatistiksel problem çözme becerilerinin geliştirilmesi üzerine öğretim uygulamaları yaparak bu uygulamaların öğrencilerin istatistiksel problem çözme becerilerine etkisini incelemektir. Bu amaçla aşağıdaki sorulara cevap aranacaktır.1.Yapılan öğretim deneyi uygulamalarına ilişkin meslek lisesi öğrencilerinin istatistiksel problem çözme becerileri nasıldır?2. Öğretim uygulamaları öncesinde ve sonrasında öğrencilerin istatistik okuryazarlığı seviyeleri arasında nasıl bir farklılık izlenmektedir?3. İstatistiksel problem çözme becerilerini geliştirmek için gerçekleştirilen öğretim uygulamalarına yönelik öğrenci görüşleri nelerdir?Araştırmanın katılımcıları Samsun ili Vezirköprü ilçesinde bir devlet okulunda öğrenim gören 21 (17 erkek,4 kız) öğrencidir. Araştırmanın yöntemi öğretim deneyidir. Veri toplama aşamasında hem nicel hem de nitel veriler toplandığı için karma yaklaşımlar kullanılmıştır. Nitel veri toplama araçları öğrencilerin ders içi problem çözümleri ve yarı yapılandırılmış görüşmelerdir. Nicel veri toplama aracı ise istatistik okuryazarlığı testidir. Nitel verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. İstatistik okuryazarlığı testinden elde edilen verilerin analizinde ise Wilcoxon İşaretli-Sıralar testi kullanılmıştır. Analiz sonucunda, öğrencilerin merkezi eğilim ve yayılım ölçüleriyle ilgili işlemleri yapabildiği fakat bu ölçülerin yorumlanmasıyla ilgili zorluk yaşadıkları görülmüştür. Grafik çizimi ile ilgili yapılan etkinliklerde öğrencilerin kağıt kalemle grafik çizmekte zorlandıkları, teknoloji yardımıyla grafikleri daha rahat çizebildikleri gözlenmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmelerin sonucunda öğretim uygulamalarıyla öğrencilerin istatistiksel görevlere karşı tutumlarında olumlu yönde değişiklikler olduğu, derste gerçek hayat bağlamı içeren etkinliklerin kullanımının öğrenciler için konuları kolaylaştırdığı, daha iyi anlamalarını ve daha çok önemsemelerini sağladığı, konunun dikkat çekici olmasına yardımcı olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca derslerde teknoloji kullanımının zaman kaybını engellediği ve derslerin eğlenceli olmasına yardımcı olduğu görüşlerine ulaşılmıştır. Ayrıca öğretim uygulamaları sonucunda öğrencilerin istatistik okuryazarlığı seviyesinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: İstatistik Öğretimi, İstatistiksel Problem Çözme, İstatistik Okuryazarlığı, Meslek Liseleriİstatistik, hayatımızı yöneten sayısal bilgilerin toplanması, düzenlenmesi ve düzenlenen bilgilerin tablo ve grafiklerle sunumunu, sunulan bilgilerin yorumlanmasını ve analizini sağlayan; birçok bilim dalında kullanılabilen matematik eğitiminin alt dallarından birisidir. İstatistik okuryazarlığı ise istatistiğin temel kavramlarının ve dilinin bilinmesi, anlaşılması, kullanılması ve istatistiksel sonuçların eleştirel bir bakış açısıyla yorumlanabilmesidir. İstatistiksel problem çözme süreci ise i)soruları formüle etme, ii) veri toplama, iii)verileri analiz etme, iv) sonuçları yorumlama adımlarını içeren bir araştırma sürecidir. Bu çalışmanın amacı meslek lisesi öğrencilerinin istatistiksel problem çözme becerilerinin geliştirilmesi üzerine öğretim uygulamaları yaparak bu uygulamaların öğrencilerin istatistiksel problem çözme becerilerine etkisini incelemektir. Bu amaçla aşağıdaki sorulara cevap aranacaktır.1.Yapılan öğretim deneyi uygulamalarına ilişkin meslek lisesi öğrencilerinin istatistiksel problem çözme becerileri nasıldır?2. Öğretim uygulamaları öncesinde ve sonrasında öğrencilerin istatistik okuryazarlığı seviyeleri arasında nasıl bir farklılık izlenmektedir?3. İstatistiksel problem çözme becerilerini geliştirmek için gerçekleştirilen öğretim uygulamalarına yönelik öğrenci görüşleri nelerdir?Araştırmanın katılımcıları Samsun ili Vezirköprü ilçesinde bir devlet okulunda öğrenim gören 21 (17 erkek,4 kız) öğrencidir. Araştırmanın yöntemi öğretim deneyidir. Veri toplama aşamasında hem nicel hem de nitel veriler toplandığı için karma yaklaşımlar kullanılmıştır. Nitel veri toplama araçları öğrencilerin ders içi problem çözümleri ve yarı yapılandırılmış görüşmelerdir. Nicel veri toplama aracı ise istatistik okuryazarlığı testidir. Nitel verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. İstatistik okuryazarlığı testinden elde edilen verilerin analizinde ise Wilcoxon İşaretli-Sıralar testi kullanılmıştır. Analiz sonucunda, öğrencilerin merkezi eğilim ve yayılım ölçüleriyle ilgili işlemleri yapabildiği fakat bu ölçülerin yorumlanmasıyla ilgili zorluk yaşadıkları görülmüştür. Grafik çizimi ile ilgili yapılan etkinliklerde öğrencilerin kağıt kalemle grafik çizmekte zorlandıkları, teknoloji yardımıyla grafikleri daha rahat çizebildikleri gözlenmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmelerin sonucunda öğretim uygulamalarıyla öğrencilerin istatistiksel görevlere karşı tutumlarında olumlu yönde değişiklikler olduğu, derste gerçek hayat bağlamı içeren etkinliklerin kullanımının öğrenciler için konuları kolaylaştırdığı, daha iyi anlamalarını ve daha çok önemsemelerini sağladığı, konunun dikkat çekici olmasına yardımcı olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca derslerde teknoloji kullanımının zaman kaybını engellediği ve derslerin eğlenceli olmasına yardımcı olduğu görüşlerine ulaşılmıştır. Ayrıca öğretim uygulamaları sonucunda öğrencilerin istatistik okuryazarlığı seviyesinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır.--------------------Statistics, collecting and organizing the digital information that manages our life, and providing the presentation of the information with tables and graphs, interpretation and analysis of the information provided; It is one of the sub-branches of mathematics education which can be used in many disciplines. Statistical literacy is the understanding, understanding and use of the basic concepts and language of statistics and interpreting the statistical results from a critical point of view. The statistical problem solving process is a research process which includes the steps of i) formulating the questions, ii) collecting data, iii) analyzing the data, iv) interpreting the results. The aim of this study is to examine the effects of these applications on students' statistical problem-solving skills by developing teaching practices on the development of statistical problem solving skills of vocational high school students. For this purpose, the following questions will be sought.1. What are the statistical problem solving skills of vocational high school students about the teaching experiment practices?2. What is the difference between the statistical literacy levels of the students before and after the teaching practices?3. What are the views of students about teaching practices to improve statistical problem-solving skills?The participants of the study were 21 (17 male, 4 female) students in a public school in Vezirköprü district of Samsun province. The method of the study is the teaching experiment. As both quantitative and qualitative data were collected at the data collection stage, mixed approaches were used. Qualitative data collection tools are in-class problem solving and semi-structured interviews. The quantitative data collection tool is a statistical literacy test. Content analysis was used to analyze the qualitative data. In the analysis of the data obtained from statistical literacy test, Wilcoxon Signed-Sequence test was used.As a result of the analysis, it was seen that the students were able to perform the operations related to the measures of central tendency and diffusion but had difficulty in interpreting these measures. It was observed that students were able to draw graphs with graph paper and they could draw graphics more easily with the help of technology. As a result of semi-structured interviews, it has been revealed that there are positive changes in the attitudes of the students towards the statistical tasks and that the use of activities that involve real-life context facilitates the subjects for the students, provides better understanding and gives more importance. In addition, the use of technology in courses prevented the loss of time and helped to make fun of the lessons have been reached. In addition, it was concluded that there was a statistically significant difference in the statistical literacy level of the students