Özel gereksinimli bireylerle çalışan öğretmenlerin bilişsel esneklik düzeyleri ile yaratıcılık ve empati düzeyleri arasındaki ilişki

ÖZETBu araştırma; 2015-2016 eğitim öğretim yılında İstanbul ilinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı özel ve devlet okullarında görev yapan ve özel gereksinimli bireylerle çalışan öğretmenlerin bilişsel esneklik düzeyleri ile yaratıcılık ve empati düzeyleri arasındaki ilişkinin ve bilişsel esneklik, yaratıcılık ve empati düzeylerinin bazı değişkenler açısından farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmada, iki ya da daha çok değişken arasında birlikte değişim varlığını belirlemeyi amaçlayan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır ve aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: 1. Özel gereksinimli bireylerle çalışan öğretmenlerin bilişsel esneklik düzeyleri ile yaratıcılık ve empati düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?2. Özel gereksinimli bireylerle çalışan öğretmenlerin bilişsel esneklik düzeyleri bazı değişkenlere (cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, mezun olduğu bölüm, çalıştığı kurum türü, çalıştığı kurumdaki pozisyonu, hizmet yılı, daha önce alınan eğitimler, sivil toplum ya da yardım kuruluşlarına üyelikleri, özel eğitim bölümünü seçme nedenleri, özel eğitim bölümünün avantajlarının bu bölümü seçmede etkili olması) göre farklılaşmakta mıdır?3. Özel gereksinimli bireylerle çalışan öğretmenlerin yaratıcılık düzeyleri bazı değişkenlere (cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, mezun olduğu bölüm, çalıştığı kurum türü, çalıştığı kurumdaki pozisyonu, hizmet yılı, dahaönce alınan eğitimler, sivil toplum ya da yardım kuruluşlarına üyelikleri, özel eğitim bölümünü seçme nedenleri, özel eğitim bölümünün avantajlarının bu bölümü seçmede etkili olması) göre farklılaşmakta mıdır?4. Özel gereksinimli bireylerle çalışan öğretmenlerin empati düzeyleri; bazı değişkenlere (cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, mezun olduğu bölüm, çalıştığı kurum türü, çalıştığı kurumdaki pozisyonu, hizmet yılı, dahaönce alınan eğitimler, sivil toplum ya da yardım kuruluşlarına üyelikleri, özel eğitim bölümünü seçme nedenleri, özel eğitim bölümünün avantajlarının bu bölümü seçmede etkili olması) göre farklılaşmakta mıdır?Çalışmaya İstanbul ilinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı devlet okulları ve özel özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde görev yapan özel gereksinimli öğrencilerle çalışan 300’ü kadın, 173’ü erkek olmak üzere toplam 473 öğretmen katılmıştır. Araştırmaya katılan eğitimcilerin kişisel bilgilerini betimlemek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi formu, bilişsel esneklik düzeylerini belirlemek amacıyla Dennis ve Vander Wal (2010) tarafından geliştirilen, Fatma Sapmaz ve Tayfun Doğan (2013) tarafından Türkçeye uyarlanan 20 maddelik Bilişsel Esneklik Envanteri, yaratıcılık düzeylerini belirlemek amacıyla Raudsepp (1977) tarafından geliştirilen ve Nuray Sungur (1999) tarafından Türkçeye uyarlanan 50 maddeden oluşan Ne Kadar Yaratıcısınız Ölçeği ve empati düzeylerini belirlemek amacıyla Spreng ve arkadaşları (2009) tarafından geliştirilen ve Fatma Sapmaz, Tayfun Doğan ve Tarık Totan (2012) tarafından Türkçeye uyarlanan 13 maddeden oluşan Toronto Empati Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler bilgisayarda SPSS 15.0 programında analiz edilmiştir.Araştırma sonucunda, araştırmaya katılan özel gereksinimli bireylerle çalışan öğretmenlerin bilişsel esneklik üzeyleri ile yaratıcılık ve empati düzeyleri arasındaki ilişkiye bakıldığında, bilişsel esneklik toplam puanı ile empati puanları arasında pozitif düzeyde anlamlı, empati puanları ile yaratıcılık puanları arasında negatif düzeydeanlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bilişsel esneklik puanları ile yaratıcılık puanları arasında ilişki bulunamamıştır. Araştırma sonuçları benzer araştırmalardan elde edilen bulgular ile tartışılmış ve yorumlanmıştır. Araştırma bulgularına dayalı olarak öneriler geliştirilmiştir.--------------------ABSTRACTThis research aims to determine whether the relationship between cognitive elasticity levels with creativity and empathy levels and cognitive elasticity, creativity and empathy levels of teachers, employed in public and private schools in İstanbul affiliated to Ministry of Education during the 2015-2016 academic year, working withindividuals with special needs vary with certain factors. In this research, relational screening model aiming at defining the presence and degree of change between two or morevariables is used. The following questions will be answered: 1. Is there a significant relationship between levels of cognitive flexibility and creativity & empathy levels of teachers working with individuals with special needs? 2. Do cognitive elasticity levels of teachers working with individuals with special needs vary with the factors of gender, age, marital status, educational status, department of graduation, current institution type, position held in the institution, employment years, received trainings, non-governmental organization memberships, reasons to choose special education department and the advantages of the special education department?3. Do creativity levels of teachers working with individuals with special needs vary with the factors of gender, age, marital status, educational status, department of graduation, current institution type, position held in the institution, employment years, received trainings, non-governmental organization memberships, reasonsto choose special education department and the advantages of the special education department? 4. Do empathy levels of teachers working with individuals with special needs vary with the factors of gender, age, marital status, educational status, department of graduation, current institution type, position held in the institution, employment years, received trainings, non-governmental organization memberships, reasons to choose special education department and the advantages of the special education department?A total of 473 teachers, Milli 300 of whom were women and 173 were men, employed in private special education and rehabilitation centers affiliated with the Ministry of Education in İstanbul and working with students with special needs participated in the study. Personal Information Form prepared by the researcher to describe the personal information of participants, Cognitive Flexibility Inventory of 20 items developed by Dennis and Vander Wal (2010), adapted to Turkish by Fatma Sapmaz and Tayfun Doğan (2013) to determine cognitive flexibility levels, How Creative Are You Scale of 50 items developed by Raudsepp (1977) and adapted to Turkish by Nuray Sungur (1999) to determine creativity levels, Toronto Empathy Scale of 13 items, which was developed by Spreng et al. (2009) and adapted to Turkish by Fatma Sapmaz, Tayfun Doğan and Tarık Totan (2012) in order to determine empathy levels are used. Obtained datawereanalyzed in SPSS 15.0 computer program. As a result of the research, it has been found out a positive significant relationship between total point of cognitive elasticity and empathy points and a negative significant relationship between empathy points and creativity points. Considering the relationship between cognitive elasticity levels with creativity and empathy levels, teachers participated in the research that working with individuals with special needs. Researchresultswere discussed with the findings of previous similar studies and interpreted. Suggestions are developed with respect to research findings