İdarenin denetlenmesi ve mahalli idareler üzerindeki idari vesayet denetimi

Toplumun gündelik ihtiyaçlarıyla ilgili kamu hizmetlerini görme işlevini yerine getiren idarenin, etkin bir işleyişe sahip olması ve kamu hizmetlerinden yararlananların haklarının korunması için idare, çeşitli şekillerde denetime tabi tutulmaktadır. Merkezden yönetim idarelerinin yerinden yönetim idareleri üzerindeki denetim yetkisi olan idari vesayet, günümüzde içeriği ve sınırı bakımından bütün dünyada sancılı bir sorun olup, uzun yıllardır ülkemiz gündemini meşgul etmeye devam etmektedir.Bu çalışma ile, merkezi idarenin yerel yönetimler üzerindeki idari vesayet denetimi, yeni kamu yönetimi anlayışı çerçevesinde ve yeni yapılan yasal düzenlemeler ışığında, değişmeye başlayan görünümü ile anlatılmaya çalışılmıştır. Çalışmamızda idari vesayetin bir denetim türü olması göz önünde bulundurularak, idarenin diğer denetlenme şekilleri olan; yargı denetimi, siyasi denetim, kamuoyu denetimi, hiyerarşik denetim ve ombudsman denetimi hakkında bilgi verildikten sonra, idari vesayet; tanımı, içeriği, ilişkili olduğu temel kavramlar ve diğer denetim yöntemleri ile farklılıkları ortaya konularak ele alınmıştır. İdari vesayet incelenirken, konunun daha iyi anlaşılması bakımından yerel özerklik kavramı ayrıca ele alınmıştır. Bu konular ele alınırken, ilgili kitap, makale, mevzuat, yargı kararları ve uluslararası metin ve sözleşme hükümleri incelenip tahlil edilmiştir.Merkezi idarenin yerel yönetimler üzerindeki idari vesayet denetiminin ağır bir şekilde uygulanması durumunda vesayetin, hiyerarşiye yakın bir görünüme kavuştuğu görülmektedir. Ülkemizde merkeziyetçilik geleneğinin de etkisiyle, günümüze kadar, merkezi idarenin yerel yönetimler üzerinde ağır bir vesayet denetimi uyguladığı görülmektedir. Ancak, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası antlaşmalar ve Avrupa Birliği’ne üyelik süreci ile birlikte, yerel yönetimlerle ilgili olarak yeni kabul edilen düzenlemelerde idari vesayet denetiminin hafifletilmeye başlandığı görülmektedir. Sonuç olarak, günümüzde yükselen yerelleşme ve özerklik kavramları karşısında, demokratik ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de, hukuka uygunluğu sağlamaya yönelik idari vesayet denetiminin kabul edilmesi ve yerindelik denetiminden olabildiğince uzaklaşılması gereklidir. Yapılacak düzenlemelerde, idari vesayetin tamamen kaldırılması yerine bu ilkeye uygun hareket edilmesi, idarenin bütünlüğü ilkesinin çağdaş ve demokratik değerlerle sağlanması bakımından daha uygun olacaktır. The administration responsible for carrying out public services related to the daily needs of the public has been under control in different ways in order to secure its operation effective and efficient and protects those getting benefit from these public services. The administrative tutelage of the centralised administration which has the authoriy of monitoring over the local administration is a big problem in all over the world in terms of its content and limits and has been engaging the attention of our country’s agenda for a time.With this study, the control of administrative tutelage of the central administration over local administration have been analyzed in the light of new public administration concept and recent legal regulations.Having explained the other controling ways such as sudicial control, political control, public control, hierarchical control and ombudsman control by cosidering the administrative tutelage as a controlling sort, the administrative tutelage has been explained by its related basic concepts, contents, definition and discussing the differences with the other control methods. While analyzing the administrative tutelage, the concept of local autonomy has also been analyzed to make the subject more precise. Moreover; while analyzing these topics it has also been referred to related books, current laws, international texts and contracts.When the central authority carries out the administrative tutelage power over the local administration, we observe that tutelage takes a shape closer to hierarchy. In our country, we observe that central administration have had a heavy tutelage control on the local administrations until now with the impacts of centralisation tradition. However, both in line with the treaties Turkey has agreed and the period that Turkey has entered in the way of European Union, we observe that the control is lessening with the new regulations that have been enacted recently. In conclusion, like in every democratic country and in the light of the concepts like decentralization and autonomy that have been gaining too much importance at the moment; it is necessary that we accept the administrative tutelage to provide law appropriateness in place and go as far as possible from aptness control. In the regulations that will be done, instead of removing administrative tutelage it is more appropiate to act in accordance with this principle in terms of providing administrative integrity by contemporary and democratic values