Avrupa İnsan Hakları sözleşmesinde kişi özgürlüğü ve güvenliği

İnsan Hakları ve Temel Özgürlükleri Korumaya Dair Avrupa Sözleşmesi'nin 5. maddesi kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkını temel kural olarak düzenlemektedir. Özgürlük ile fiziksel özgürlük ifade edilmektedir. Güvenlik hakkı ise; kişi özgürlüğünün doğal sonucudur ve bireyin bedeni hareket serbestliğinden alıkonulması ifade eder. Bu nedenle güvenlik hakkı mutlaktır. Hiçbir sınırlamayı kabul etmez. Özgürlük hakkı ise; sözleşmede belirtilen nedenlerin var olması durumunda kısıtlanabilecektir. Ancak sözleşmeci devletler; sözleşmenin 15. maddesinin 1. fıkrasına göre kriz bildiriminde bulunduklarında kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkına ilişkin kısıtlayıcı işlemler ihdas edebilmektedirler. Sözleşmenin 5. maddesi yazılış tekniği bakımından 2 ana bölüme ayrılmıştır. İlk bölümde önce hak tanınmış, hangi durumlarda ve hangi koşullarda sınırlama yapılabileceği 1. fıkranın (a) ve (f) bentlerinde teker teker sayılmıştır. Bu özgürlükten mahrumiyet hakkı sınırlı bir sayımdır ve dar yorumlanmalıdır. İkinci bölümde ise; 2. ve 5. fıkralar arasında sınırlama sonrası getirilen hukuki güvenceler sayılmaktadır. Bu güvenceler; sınırlamanın, çabuk ve etkili olarak hukuki olup olmadığını denetlenmesini sağlamak amacını gütmektedir. Bu güvenceler; özgürlüğü kısıtlananın derhal bilgilendirilme hakkı, derhal hakim veya yargılama yetkisine sahip bir görevli önüne çıkarılma hakkı, makul sürede yargılanma hakkı, tutulmanın hukukiliğinin denetimi için başvurma hakkı (Habeas Corpus güvencesi) ve tazminat hakkıdır. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi özgürlüğü kısıtlayıcı işlemin ulusal hukuka uygunluğunu denetlediği gibi bunun yanında sözleşmenin 5. maddesinde güdülen amaca da uygunluğunu denetlemektedir. Bununla beraber mahkemenin icra etmekte olduğu bu görevin olanı, ihdas olunan Avrupa Koruma Sisteminin düzenleme biçimi ile sınırlandırılmış bulunmaktadır. ABSTRACTThe Article No:5 of the European Convention for preserving the Human Rights and Fundamental Freedoms puts forward the individual freedom and right of security as an essential rule. Freedom stands for physical freedom. The Right of security is the natural result of individual freedom expresses the restriction of the individual from his physical acts. Therefore, the right of security is absolute. No limitations can not be accepted. The right of freedom can be limited only if the conditions stated in convention occur. Nevertheless, the countries participating in the convention can lay limiting acts on the individual freedom and the right of security if they announce for a situation of a crisis with the justification of the Article No:15, Paragraph 1. The article No:5 is divided into two main parts in view of the law making technique. In the first part the right is described, and the conditions and situations that may justify the limitations are presented the Items (a) and (f) of the first Paragraph. This restrictive power is limited and should be interpreted in the narrowest sense. In the second part, throughout the Paragraphs 2 and 5, the legal guarantees brought about following the restrictions are presented. These legal guarantees aims to make the judgment process fair, quick and legal. These guarantees are; immediate communication of the individual, immediate information right, immediate trial by a judge or another authority that has the right to judge, judgment in an acceptable duration, the right to inspect the justification of the restriction (Habeas Corpus) and the right of compensation. The European Court of Human Rights monitors the conformity of the action, restricting the freedom, to the national law, as well as the compliance with the purpose given in the Article No:5. However the purview of the court is limited to the manner of organization of the European Preserving System