Dünyada ve Türkiye’ de 1980 sonrası savunma harcamalarının gelişimi

ÖZETBu araştırmada 1980 sonrası dünyada ve Türkiye'de savunma harcamalarının gelişimi incelenmiştir. Yapılan araştırma sonucunda dünyada 1985 sonrasında savunma harcamalarında azalma eğilimi tespit edilmiştir. Ancak Ortadoğu ülkeleri ile Az gelişmiş ülkelerde savunma harcamalarındaki artışın devam ettiği görülmüş, buradan da hareketle çeşitli araştırmacıların savunma harcamaları ile GSYİH arasında fonksiyonel bir ilişkinin olmadığı yönündeki savlarının doğruluğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca ABD savunma harcamalarının 2000-2005 projeksiyonunda artışı öngörmesi, bu savı doğrular niteliktedir. 19801erin ortalarından itibaren başlayan azalma eğiliminde SSCB'nin dağılması etkilidir. Bunun dışında ülkelerin savunma harcamaları jeopolitik konumları, politik beklentileri gibi diğer siyasal nedenlerin etkisi ağırlıklıdır. Türkiye açısından incelendiğinde de 1980-90 döneminde yaşanan azalışa karşılık savunma harcamalarının 1990 sonrasında artış eğilimde olduğu görülmüştür. Bütçe içerisindeki payı acısından bakıldığında %10-12 seviyelerinde stabil olmasına karşılık bütçe dışı kaynaklardan finanse edildiği tespit edilmiştir. Gerek komşularıyla ilişkilerinde yaşadığı sorunlar, gerek mevcut terör olayları ve gerekse de önümüzdeki 30 yıl içinde 150 milyar dolarlık modernizasyon harcamalarının yapılacağı gerçeği karşısında Türkiye'de savunma harcamalarında önemli bir düşüş yaşanmasının güç olduğu görülmektedir. Ancak bütçe içi payının %10-12'lerde sabitlendiği düşünüldüğünde de kuvvetli bir artışın yaşanmayacağı sonucuna varılmıştır. SUMMARYThis dissertation is focused on military defense expenditure after 1980's from Turkey's and World's perspective. According to literature review, some researches has shown that military defense expenditure have been declined all around the world after the 1985. However, That military defense expenditure are increasing in Middle East and some undeveloped countries can be seen. In the light of above-mentioned fact, we can easily say that there is no direct functional relationship between GDP and defense expenditure. For example, USA's military defense expenditure projection is shown that expenses will be more than last years for 2000-2005.USSR has played enormously important role for decreasing defense expenses after its seperating into pieces. Military defense expenditures have direct relations with geopolitics' position and politic expectations.Scholars have been found that Turkish military defense expenditure have increased between 1980 and 1990. After 1990's expenses rates are started to increase. Defense expenses have %10-12 part of unchangeable government budget but they found extra fund in order to cover expenses after 90's. Turkey has a special situation for defense expenses and it does not seem to decrease defense expenses according to these reasons, which are problems with neighbor's countries, terror activities, modernization projects. However, budget has been fixed on 10-12% for defense expenses and they need to find other funds in order to increase of defense incomes