Kısa dönemli sermaye hareketleri ve finansal krizler arasındaki ilişki bağlamında tobin vergisi

SUMMARYNational economies that are willing to collect international capital movements to their countries have been opening their markets to world economies in the name of financial globalization in order to realize economic enlargement and development and to be in harmony with international financial markets. However it has been a contemporary thesis in present economics that financial crises encountered especially in developing countries in 1990's is a reflection of financial globalization. "Tobin Tax" is a tax proposal that aims to reduce capital movement activities in another words reducing exchange rate volatility that wrap around speculative characteristics instead of financing world trade of assets and services. The preventive ability of this tax against possible financial crises requires a different condition than capital controls. Although setting controls on capital movements has chance to succeed in reducing financial crises risc and effects in the countries levying this controls, as in the form of James Tobin's proposal, a successful outcome in levying exchange transaction tax depends on levying the tax on a wide range of currency markets in the world. The answers of this thesis trying to find are precense of a relation between capital movements and financial crises and in what extend Tobin Tax would be put in practice, which is proposed to reducing financial crises risc. Also, capital movement controls practiced all over the world other than Tobin Tax, how much these controls could prevent speculative capital flows and lastly activity of revenue raised by Tobin Tax in reducing negative effects of financial crises are studied on this thesis.ÖZETİktisadi büyüme ve kalkınmanın gerçekleşebilmesi ve uluslararası mali piyasalara uyumla birlikte uluslararası sermaye akımlarını ülkelerine çekmek isteyen ülke ekonomileri mali küreselleşme adı altında piyasalarını dünya ekonomilerine açmaktadırlar. Fakat 1990'lı yıllarda özellikle gelişmekte olan ülke ekonomilerinde yaşanan mali krizlerin, mali küreselleşmenin bir yansıması olduğu tezi günümüz iktisadının gündemini oluşturmaktadır. Dünyadaki mal ve hizmet ticaretinin finansmanı olma amacından saparak spekülatif niteliklere bürünen sermaye akımlarının hareketliliğini azaltmayı, diğer bir deyişle döviz ticaretinin maliyetini artırmayı hedefleyen Tobin Vergisi, oluşabilecek muhtemel krizlerin önlenebilmesi, ya da etkilerinin azaltılabilmesi amacına hizmet etmek için önerilmiş bir vergidir. Bu verginin olası mali krizleri önleyebilme yeterliliği ise sermaye kontrollerinden farklı bir koşulu gerektirmektedir. Buna göre, sermaye giriş veya çıkışları üzerine konulabilecek kontrollerin uygulandıkları ülkelerde mali kriz risklerini ve karşı karşıya kalınan krizlerin etkilerini azaltmada başarı sağlama olasılığı varken, James Tobin tarafından önerildiği şekliyle döviz işlemleri üzerinden alınacak bir vergiden sonuç alınabilmesi, ancak döviz ticaretinin yapıldığı piyasaların önemli bir kısmında uygulanabilmesi durumunda başarı sağlayabilecektir. Sermaye hareketleri ile finansal krizler arasındaki ilişkinin varlığı ve bu doğrultuda mali kriz riskinin azaltılabilmesi için önerilen Tobin Vergisi'nin ne ölçüde uygulanabileceği bu çalışmanın cevabını aradığı sorulardır. Tobin Vergisi'nin dışında tüm dünyada uygulanmış olan sermaye kontrolleri, bu kontrollerin spekülatif sermaye akımlarını ne ölçüde önleyebildiği ve son olarak da Tobin Vergisi ile elde edilebilecek gelirlerin mali krizlerin olumsuz etkilerini azaltmadaki etkinliği bu çalışmada incelenmeye çalışılacaktır