Uluslararası hukukta özel hassas deniz alanları ve Türk sularına uygulanması

ÖZETUluslararası hukukun gündemine son yüzyıl içerisinde dahil olan deniz kirliliği sorununa yönelik çözüm arayışları hâlen devam etmektedir. Devletlerin ekonomik ve siyasi menfaatleriyle, insanlığın temiz ve güvenli bir çevrede yaşama ihtiyacından kaynaklı menfaatler arasındaki dengenin sağlanması, bu arayışın temel dinamiğini oluşturmaktadır. Özel Hassas Deniz Alanı (ÖHDA) konsepti de söz konusu dengeyi sağlamak için çevrenin hayatî menfaatlerini koruyucu bir yol olarak, deniz çevresinin korunması amaçlı yapılan düzenlemeler arasında istisnai bir konuma yerleşmiştir.Eldeki çalışmada, ÖHDA konseptinin ortaya çıkış süreci kronolojik olarak incelenerek ve benzer sistemlerle kıyaslanarak kuramsal konumu tespit edilmeye çalışılmıştır. Konsepti oluşturan hukukî rejim detaylı şekilde analiz edilmiş ve öğretideki görüşlere de yer verilerek konseptin sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde gelişimi için kanaatler belirtilmiştir. Ülkemizin gemicilik faaliyetlerinden kaynaklı kirlilik tehdidi altında olduğu tespit edilen suları da benzer deniz alanlarıyla kıyaslanarak, Türk deniz alanlarının ÖHDA koruyucu şemsiyesi altına alınma imkânı değerlendirilmiştir. Nihaî bir sonuç olarak; sularımızda çevre güvenliğinin sağlanması için ÖHDA ilanı da dâhil olmak üzere etkili adımların acilen atılmasının gerekliliği tespit ve önemle tavsiye edilmiştir.ABSTRACTThe search for solutions to the problem of sea pollution, which has been included in the agenda of international law for the last century, is still continuing. Providing a balance between the economic and political interests of the states and the needs of mankind to live in a clean and safe environment, constitutes the basic dynamic of this quest. The Particularly Sea Area (PSSA) concept, has set an exceptional position among the regulations aimed at protecting the marine environment, as a way to defend the vital interests of the environment in order to achieve such a balance. In the present study, it was tried to determine the theoretical position by examining the emergence process of the PSSA concept chronologically and comparing with similar systems. The legal regime that constitutes the concept has been analyzed in detail and thoughts from the doctrine were also included and opinions were expressed in the name of concept development in the framework of sustainable development. The waters of our country determined to be under the threat of ship source pollution were compared with similar sea areas and the possibility of Turkish sea areas to be placed under the protection of the PSSA was assessed. As a final result; it has been strongly recommended that effective steps be taken urgently to ensure environmental safety in our waters, including the PSSA designation.