Selçuklu Anadolusu'nda kullanılan Türkçe şahıs adlarının tespiti, tahlili ve değerlendirilmesi (1075-1318)

İnsanoğlunun var olmasıyla ortaya çıkmış bir olgu ve kavram olan ad, bir kimseyi, bir şeyi anlatmaya, tanımlamaya, açıklamaya ve bildirmeye yarayan söz anlamına gelmektedir. Dünyadaki tüm varlıkları diğer türdeşlerinden ayırmak, varlıkları sınıflandırıp, onları somutlaştırmak ve kendilerine yabancı gelen varlıkları işaretlemek için, insanlar tarafından ad verilmeye başlandığı genel kabuldür. Canlıların, nesnelerin ve kavramların, kısaca çevremizde gördüğümüz ve algıladığımız her şeyin adıyla ilgilenen bilime ise, ad bilimi (onomastique) denir.Kişilere verilen adlar ve ad verme sırasındaki bir takım törenler, bir milletin dinî, siyasî, sosyal ve kültürel yapısını yansıtan en önemli ögelerden birisi olarak kabul edilir. Onun için her milletin kendine has ad ve ad verme törenlerinin araştırılması sadece tarih çalışmaları için değil, aynı zamanda dil bilimi, sosyoloji, folklor, etnografi gibi bilim dalları açısından da çok önemlidir. Bu sebeple tarihî ve edebî metinlerde geçen şahıs adlarının doğru bir şekilde tespit ve tahlil edilmesi büyük önem taşımaktadır.Bu çalışmada, Selçuklu Anadolusu’nda kullanılan Türkçe şahıs adlarının tespiti, tahlili ve değerlendirilmesi ele alınmaktadır. Çalışmanın ana hedefi, Selçuklu Anadolusu’nda kullanılan Türkçe isimlerin kökenini, yapısını, anlamını, ad verme gelenekleri ile ilişkisini, Türkçe adları kullanan insanların toplumsal konumunu, Türkçe adları kullanan insanların yaşadıkları yüzyıllara göre dağılımını, tespit edildikleri kaynak türlerine göre sınıflandırılmasını, Türkçe adları kullananan insanların cinsiyetini ve kullanım sayılarını tespit etmektir. Yani, Selçuklu Anadolusu’nda kullanılan Türkçe şahıs adlarının hem etimolojik izahını yapmak hem de ismi kullanan insanların tarihî şahsiyetini ortaya koymaktır.--------------------The name, which is a phenomenon and a concept that emerged with the existence of human beings, means the word that is used to explain, define, explain and report a person. It is the general acceptance that people have started to be named in order to distinguish all assets in the world from their other homogeneous species, classify and embody them, and mark the assets that are foreign to them. Science, which deals with the name of living things, objects and concepts, briefly everything we see and perceive around us, is called onomastique.Names given to individuals and some ceremonies during naming are considered as one of the most important elements that reflect the religious, political, social and cultural structure of a nation. For this reason, researching the unique names and naming ceremonies of every nation is very important not only for history studies, but also for science branches such as linguistics, sociology, folklore and ethnography. For this reason, it is of great importance to correctly identify and analyze the names of individuals mentioned in historical and literary texts.In this study, the determination, analysis and evaluation of the Turkish names used in the Seljuk Anatolia are discussed. The main goal of the study is the origin, structure, meaning, relationship between naming traditions of Turkish names used in Seljuk Anatolia, the social position of people using Turkish names, the distribution of people using Turkish names according to their centuries, their classification according to the types of sources they are identified, the gender of those who use Turkish names. and to determine the usage numbers. In other words, Turkish personal names used in Seljuk Anatolia are both etymological explanations and revealing the historical personality of the people using the name