19.yy.’da sosyo-ekonomik yönleriyle Çanakkale

19.yy da Çanakkale'nin sosyo-ekonomik yapısının ortaya konulmaya çalışıldığı bu çalışma Başbakanlık Osmanlı Arşivinde bulunan Temettuat Defterleri , cizye, nüfus ve varidat defterleri ile Çanakkale'ye ait şeriyye sicillerine dayandırılmıştır.Çalışma idari,adli,sosyal ve ekonomik olmak üzere dört bölümde incelenmeye çalışılmıştır. Elde edilen bulgulara göre 19. yüzyıl Osmanlı Çanakkalesinde gayr-i Müslimlerle Müslümanların birbirine yakın bir nüfus barındırmaktadır.Gayri Müslim nüfusun bu kadar fazla olduğu şehirler Osmanlı devletinde özellikle Anadolu sınırları içinde son derece azdır. Gayr-i Müslim nüfusun kesafetine rağmen adli vakalara yansıyan Müslüman - Gayr-i Müslim anlaşmazlığı çok yoğun yaşanmamaktadır. Münferit bazı anlaşmazlıklar dışında büyük çaplı bir etnik ,dini çatışma olmamıştır. Çanakkale'de bulunan halkın çoğu esnaflık ve sanayi faaliyetleri ile uğraşmaktadır.Tarım ve hayvancılık, esnaflık faaliyetlerinin gerisinde kalmaktadır dini açıdan gayr-i Müslimler, Müslümanlara göre esnaflık faaliyetlerinde daha fazla uğraşmaktadırlar.Toprakların kullanımı açısından toprağı olmayanlar çoğunluktadır,gayr-i Müslimler tarla ürünleri üretiminde fazla rol oynamazken bağcılık çoğunlukla gayr-i Müslimler tarafından gerçekleştirilmektedir. 19. yüzyıl Osmanlı çanakkalesinde halkın çoğu şehirlerde oturmaktadır .Bu özellikleriyle Çanakkale şehri Osmanlı şehirleri arasında tarımın yerine ticaretin aldığı, nüfusun yarısının topraktan kopmuş olduğu ticari faaliyetlerin ön plana çıktığı bir şehir özelliği göstermektedir ve bu özellikler tarıma dayalı klasik Osmanlı şehirlerinden ayrılmasına sebep olmaktadır.This study was based on Boks of Derived Profits in the Otaman Archives, capitation tax, Boks Of ınhabitants and including Registers of Canonical Law, in which the social- economic structure of Çanakkale in 19th century has been tried to be demonstrated. The study has been handled in four sections comprising of administrational, juridical,social and economic ones.As per findings obtained ,in Çanakkale of Otaman reingn in 19th century there are inhabitants, which are almost egual in numbers of Muslims to Non-Muslim . There are utmost few cities in the Otoman Empire especially within the border territories, where Non- Müslim inhibatians are so hig in number. Despite density of Non Müslim inhibatitans ,dispute between Muslim and Non- Müslim recorded in jüridical proceedings was not intensively experiencrd.Escept some disputes there are ethnic and religious confrontations. Most of people inhabiting in Çanakkale are occupied engage in trading and industrial activities. Agriculture and cattle dealing are beyond traidng activities : in religious point of view, Non-Muslim people are more engaged in trading activities than Muslims.In the land using point of view, those who don't have land are in majority, viniculture is mostly executed by Non- Muslims while they have less role in production of garden products. In Çanakkale of Otaman reing in 19th century, most of people inhabited in cities.With these characters the city of Çanakkale is exhibiting the features of Otaman cities, where agriculture took the place of trading activities were preceding in front whit it's half of population separated from land all these features result in separating from classical Otaman cities basing on agriculture