Avrupa Birliği’ne uyum ve dezenflasyon sürecinde Türk bankacılık sistemi

GİRİŞ Geçtiğimiz yüzyılın ikinci yarısından itibaren dünya ekonomisinde hızlı bir gelişme ve değişme gözlemlenmektedir. Ülkeler arasında siyasi alanda yaşanan yumuşamanın yarattığı ortam yanında malların serbest dolaşımına izin veren anlaşmalar, bilgi birikimi, teknolojinin üretim verimliliğine katkısı, haberleşme ve ulaşım sektörlerindeki gelişmeler, sermaye hareketlerinin serbestleşmesi ve küreselleşme bu gelişme ve değişmeye çok olumlu katkılar sağlamıştır. Üretim ve ticaret büyüyüp, yaygınlaşırken, tasarruflar ve kaynak talebi büyümüştür. Mali araçlara ve kurumlara olan gereksinimler artmıştır. Mali sistem büyümüş, mali derinlik artmış, ekonomik faaliyetin finansmanı giderek daha karmaşık bir nitelik kazanmış, rekabet artmış ve bankacılık faaliyetlerine getirilen sınırlar genişletilmiştir. Bankalar klasik gelir kaynaklarına ek olarak yeni gelir kaynakları yaratmışlardır. Bu gelişmeler sonucunda küçük çaplı bir banka, finansal sistemin her alanında çok karmaşık işlerle uğraşmaya başlamıştır. Teknolojik gelişmelere paralel olarak bankacılık sektörü dinamik bir yapıya bürünürken, her geçen gün ülkeler arasındaki sınırlar globalleşme ile etkisini daha da kaybetmiş, bankacılık uluslararası bir boyut kazanmıştır. Nitekim son yıllarda bankacılık sektörlerinde yaşanan krizler dolaylı olarak diğer ülkelerin finans sistemlerini de etkilemiştir. Bankaların faaliyet gösterdikleri atmosferin değişmesi yönetim anlayışlarının ve biçimlerinin gelişmesine neden olmuştur. Bu çerçevede Avrupa Birliği'ne giriş ve dezenflasyon süreçlerinin bankalara etkisini konu alan çalışmada, ekonomimizde istikrarın sağlanmasına yönelik atılan adımlar, enflasyonu düşürmek için yürürlüğe konulan programlar, düşük enflasyon sürecinde bankacılık ve dolayısıyla finans sektörünün nasıl etkileneceği irdelenmiş olup, etkilenmenin hangi alanlarda yoğunluk kazanacağı ve uygulanması gereken tedbirlere yönelik çözüm önerileri sunulması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, genel olarak Avrupa Birliği'ne uyum ve dezenflasyon sürecinin etkilerini belirlemeyi ve Türk Bankacılık sistemi üzerinde yaşanacak olası gelişim ve değişimleri ortaya koyarak öneriler geliştirmeyi amaçlayan bu çalışma, dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, enflasyon ve bankacılık sistemi hakkında temel bilgiler verilmektedir. Enflasyonun bankaların finansal amaçlarına etkileri irdelenirken, gelir kalemlerindeki değişimlerden dolayı varlık ve kaynak yapısının gelişimine değinilmiş, ayrıca sistemde yürütülen pazarlama ve organizasyonel faaliyetlerin karakterleri de istatistiksel verilerin ışığı altında detaylarıyla araştırılmıştır. İkinci bölümde ise dezenflasyon süreci içerisinde Avrupa Birliği'ne katılımın fayda/maliyet unsurları açıklanırken, birlik dahilindeki bankacılık mevzuat uygulamaları ve Avrupa Birliği'ne uyum oluşumunun Türk Bankacılık Sistemine etkileri ele alınmakta olup, sonuçta ortaya çıkacak olan mevzuattan, yapısal ve organizasyonel özelliklerden kaynaklanacak değişimler öngörülmüştür. Üçüncü bölümde seçilmiş ülke örneklerinde yaşanmış olan dezenflasyon süreçleri, krizler ve bankacılık sistemlerinin gelişimi incelenmiş olup, Arjantin, Brezilya ve Meksika'da yaşanan olumsuz gelişmeler ile Şili, İsrail ve İsveç'de gerçekleştirilen dikkat çekici uygulamalara değinilmiştir.Çalışmanın son bölümde de uyum süreçleri çerçevesinde bankalarımızca uygulanması gereken önlemler ele alınmakta olup, bankaların geliştirmesi gereken ortak hareket stratejilerine, ürün çeşitliliği ve finansal verimine dair görüşlere, mali yapıda alınması gereken tedbirlere ve mevzuattaki olası gelişimlere dair fikirler öne sürülmüş olup, bu amaçları takiben, elde edilen tüm bilgilerin ışığı altında ulaşılan sonuçlar özetlenerek öneriler geliştirilmiştir