Osmanlı Hukuku’nda kefalet sözleşmesi: İstanbul ve Galata Mahkemeleri Şer’iyye Sicillerine göre mala kefalet, 1971-1795/1206-1210

ÖZET1791-1795/1206-1210 yılları arasında Galata ve İstanbul Mahkemeleri’ne ait mahkeme kayıtlarına dayanan çalışmada, Osmanlı Hukuku’nun önemli bir veçhesi olan kefalet sözleşmesinin mala kefalet türü incelenmiştir. İslam Hukuku eserlerinde yer alan kefalet bahislerindeki teorik hukuki açıklamaların ışığında hukukun teorisi ve uygulaması arasındaki ilişki ele alınmıştır. İslam Hukuku eserlerinin yanında dönemin muteber fetva mecmualarında mala kefalet sözleşmesi konusunda verilen fetvalar da dikkate alınmıştır. Yapılan çalışma sonucunda, hukuki metinlerle uygulama kaynakları arasındaki ilişkinin zıtlıktan ziyade bir ahengi bünyesinde barındırdığı gözlenmiştir. Kişiler arasındaki hukuksal ilişkilere –her zaman bu çerçevenin gereklerine uygun davranılmasa da– bir teorik çerçeve içinde yaklaşılabileceği görülmüştür. Böyle durumlarda kişiler arasındaki uyuşmazlıkların mahkeme önüne geldiği ve bir teorik çerçeveye atıfla problemin çözülmeye çalışıldığı anlaşılmaktadır. Ancak çerçeve ile uygulama arasında mutlak bir örtüşmenin bulunduğu da söylenemez. İslam Hukuku eserlerinin kefalet bahislerinde kendisine yer verilen, fakat inceleme konusu yapılan yıllara ait mala kefalet sözleşmesini içerdiği tespit edilen mahkeme kayıtlarında rastlanmayan bazı hususların bulunması, örtüşmeyi engelleyen durumlardır. Bu nedenle bir ahengin varlığından söz edilebilir.ABSTRACTIn this study depending on the sijills of Istanbul and Galata Courts dated 1791-1795/1206-1210, an important aspect of Ottoman Law of Suretyship el-kefâle bi’l-mâl was examined. The study was dealing with the theory and implementation of law in the light of the theoric considerations on suretyship. Besides Islamic texts on law, the fatwas given relative to suretyship at that time were taken into account.During the study, a harmony between legal texts and the sources that reflecting the practice was observed. Also seen that a theoric approach on legal relationships among people is possible –despite the fact that people do not always comply with this theory’s necessities. Observed that at these times the matter of dispute was taken to the court and was tried to solve by referring to a theoric frame. But one can not talk about an overlapping on the relationship between theory and practice. Many issues taking part in the Islamic texts on law were not seen on the sijills scanned, this may explain why there is a harmony between the texts and the practice