Uluslararası rezervleri belirleyen faktörler ve rezerv birikiminin maliyetleri

ÖZETUluslararası rezerv birikimi son 10 yılda, özellikle gelişmekte olan ülkelerde önceki dönemlerle karşılaştırıldığında güçlü bir ivme kazanmıştır. Rezerv birikimi ülkelerin nüfusuyla, kişi başına düşen gayrisafi milli hasılayla, ülke parasının konvertibilitesiyle pozitif yönlü, marjinal ithalat eğilimiyle ve döviz kuru esnekliğiyle negatif yönlü bir ilişki sergilemektedir. Rezerv birikimleri, ekonomi literatüründe rezerv yeterliliği olarak kabul gören bazı kriterleri önemli ölçüde aşmıştır. Sahip olunan rezerv düzeyi ülke ekonomilerini karşı karşıya kalınan dışsal şoklardan korumakta, döviz kuruna karşı spekülatif hareketleri önlemekte, ödemeler dengesi kaynaklı krizlerin ortaya çıkma ihtimalini ve ortaya çıktığı takdirde ülke ekonomileri açısından maliyeti düşürmektedir. Ancak ülke yerleşiklerinin uluslararası piyasalardan borçlanma maliyetleri ile rezerv getirileri arasındaki fark, ülke ekonomileri için ciddi bir maliyet oluşturmakta, rezerv biriktiren ülkelerden rezerv para ihraç eden ülkelere bir kaynak transferine neden olmaktadır. Diğer taraftan ulusal ülke paralarının rezerv olarak biriktirilmesi, uluslararası para sistemi açısından çeşitli sakıncalar doğurmaktadır. Bu paraları ihraç eden ülkelerin uyguladıkları esnek para politikaları, bu paralar cinsinden rezerv varlık bulunduran ülkelerin servetlerinin değerini tehdit etmektedir. Bu nedenle ulusal paralara daha az ihtiyaç duyulan bir uluslararası likidite sisteminin oluşturulması hem rezerv birikimi maliyetlerini azaltacak, hem de rezerv para ihraç eden ülkelerin para politikası uygulamalarının uluslararası sistem açısından doğuracağı sakıncaları ortadan kaldıracaktır. Anahtar Kelimeler: Uluslararası Rezerv Birikimi, Rezerv Yeterliliği, Rezerv Para, Uluslararası Rezervlerin Kompozisyonu, Ülke Yatırım Fonları, Uluslararası Para Sistemi, Özel Çekme Hakları, Sermaye Akımları, Merkez Bankaları, Sterilizasyon, Panel VeriABSTRACTThe accumulation of international reserves has accelerated significantly in the last 10 years, especially in the developing countries, compared to the previous periods. Reserve accumulation has a positive relationship with the population, gross domestic product per capita, convertibility of the currency and has a negative relationship with marginal propensity to import and exchange rate flexibility of the countries. Reserve accumulations have been above some criteria which are widely accepted in the economic literature as reserve adequacy ratios. The reserves owned shield the country from external shocks, prevents the speculative attacks against the countries’ currency, reduces the probability of balance of payments crisis and reduces the costs for economies in case of a crisis. However, the difference between the borrowing costs of residents from international markets and income earned from reserves constitutes a substantial cost for the economies and leads to an income transfer from the countries accumulating reserves to the countries issuing reserve money. On the other hand, accumulation of national currency denominated assets creates drawbacks for the international monetary system. The loose monetary policies implemented by the reserve currency issuing countries may threaten the value of the wealth of the countries which are accumulating reserves in those currencies. For that reason, the establishment of an international liquidity system that depends less on national currencies will both decrease the costs of reserve accumulation and eliminate the negative effects of the monetary policy implementations of reserve currency issuing countries on the international system. Keywords: International Reserve Accumulation, Reserve Adequacy, Reserve Currency, Composition of International Reserves, Sovereign Wealth Funds, International Monetary System, Special Drawing Rights, Capital Flows, Central Banks, Sterilization, Panel Dat