Coğrafya öğretmenlerinin hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi

ÖZETBu doktora çalışması, coğrafya öğretmenlerinin hizmet içi eğitim ihtiyaçları belirlenmek amacıyla yürütülmüştür. Tarama modeli planına uygun olarak tasarımlanan araştırmanın çalışma evrenini; 2014-2015 eğitim öğretim yılında, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü verileri doğrultusunda İstanbul il genelindeki ortaöğretim kurumlarında görev yapan toplam (N=1409) coğrafya öğretmeni oluşturmuştur. Örneklem seçiminde nicel ve nitel olarak iki farklı örneklem alma yoluna gidilmiştir. Bu amaçla, nicel örneklem seçimi için İstanbul il sınırlarındaki 39 ilçenin her birinden; bir anadolu lisesi, bir mesleki teknik lise, bir imam hatip lisesi ile İstanbul ilindeki toplam altı fen lisesi ve üç sosyal bilimler lisesi örnekleme dahil edilmiştir. Toplamda 124 okulda görevli (n=210) coğrafya öğretmeni ile yüz yüze görüşmeler ile nicel çalışma yürütülmüştür. Nitel örneklem seçimi için de, yine çalışma evreni içerisinden seçilen (n=21) coğrafya öğretmeni ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Bu öğretmenler; anadolu, mesleki teknik, imam hatip, fen, sosyal bilimler liseleri ile üç özel okul öğretmeninden oluşmuştur. Okullardaki coğrafya öğretmenleri ile birebir yapılan görüşmelerde ölçme aracı olarak “hizmet içi eğitim ihtiyaç belirleme anketi” ve “yarı yapılandırılmış görüşme formu” kullanılmıştır. Bu formların uzman görüşü ve güvenirlik çalışmaları itina ile gerçekleştirilmiştir. Nicel veriler, 39 ilçe merkezinde 210 coğrafya öğretmeni yardımıyla toplanarak, SPSS istatistik programı ile değerlendirilmiştir. Yüzdelik (%) ve frekans (f) değerleri hesaplanarak, coğrafya öğretmenlerinin hizmet içi eğitime dair ihtiyaçları tespit edilmiştir. Nitel veriler de, 21 coğrafya öğretmeni ile görüşme formu yardımıyla toplanarak betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Bulgular doğrultusunda, coğrafya öğretmenlerinin hizmet içi eğitime bakışları olumludur ve yapılan hizmet içi eğitimleri gerekli görmektedirler. Öğretmenlerin çoğu genel öğretmenlik bilgisi konularında hizmet içi eğitim faaliyetlerine katılmıştır. Bunun yanında, öğretmenlerin arasında coğrafya alanına yönelik hizmet içi eğitime katılım sınırlıdır. Coğrafya öğretmenleri, alanları olan coğrafya eğitimi ile ilgili olarak daha fazla hizmet içi eğitim düzenlenmesini ve eğitimlerin kalitesinin artırılmasını talep etmişlerdir. Bulgular, coğrafya öğretmenlerinin genel anlamda öğretmenlik mesleğini severek yaptıkları ve isteyerek seçtikleri yönündedir. Öğretmen yetiştiren programları coğrafya öğretmenleri yeterli görmemekle birlikte; öğretmen yetiştirmenin eğitim fakültelerinde yapılmasının daha faydalı olabileceği yönünde görüş bildirmişlerdir. Araştırmaya katılan coğrafya öğretmenleri mezun oldukları üniversitelerini; laboratuvar, alan gezisi, staj, öğretim yöntem ve teknikleri, sınıf yönetimi, ölçme ve değerlendirme, rehberlik, özel öğretim yöntemleri konularında pek yeterli görmemekte ve ayrıca bu konularda ilave hizmet içi eğitim verilmesini talep etmektedirler. Coğrafya ile ilgili yeni şeyler öğrenmek, yeni gelişme ve değişmeleri takip etmek, teknolojik gelişmelerden faydalanmak istediklerini dile getiren coğrafya öğretmenleri; kişisel anlamda da (CBS, proje hazırlama, tasarım ve animasyon, yabancı dil, akıllı tahta ve tablet kullanımı, stres yönetimi, dikkat artırma teknikleri, bilimsel araştırma teknikleri vb.) kendilerini geliştirmek istemektedirler. Ayrıca kongre, sempozyum, doğa eğitimi, alan gezisi, lisansüstü eğitime katılım konularında da görüşleri olumludur. Coğrafya öğretmenleri öğrenme alanlarına göre; ekosistem, biyoçeşitlilik, tarihi metinler, belgeler ve haritalar, nüfus, yerleşme ve gelecekte olabilecek değişimler, Türkiye’deki bölgesel kalkınma projeleri, Türkiye’deki nüfus projeksiyonlarına dayalı senaryolar, CBS ve dünyanın önemli enerji nakil hatları, insan faaliyetlerinin karbon, azot, oksijen ve su döngülerine olan etkileri, çevre sorunlarının önlenmesine yönelik stratejiler: beslenme halkaları ve taşıma kapasitesi vb. gibi konularda daha fazla hizmet içi eğitime ihtiyaç duyduklarını belirtmişlerdir.Ayrıca coğrafya öğretmenleri; hizmet içi eğitim faaliyetlerinde uygulamalı çalışmalara ağırlık verilmesini, çağa ve yeniliklere ayak uydurulmasını, periyodik ve sistemli hizmet içi eğitimlerle öğretmenlerin niteliklerinin artırılması gerektiğini aktarmışlardır. İstekli ve nitelikli eğitimcilerle, belli bir amaca yönelik, ihtiyaçların önemsendiği, kendilerine yeterli imkanların (yol, ek ders ücreti vb.) sağlandığı, küçük gruplarla teknik altyapısı uygun ortamlarda ve uygun zamanlarda eğitimlerin yapılması gerektiğini dile getirmişlerdir. Gerektiğinde hizmet içi eğitimlerin e-öğrenmeler yoluyla desteklenebileceğini de belirtmişlerdir.Sonuç olarak, coğrafya öğretmenleri çağı yakalayabilmek ve kendi niteliklerini artırmak için, hem genel öğretmenlik bilgisi hem de kendi alanlarında amaca hizmet eden daha fazla hizmet içi eğitim talep etmektedirler. Elbette bu yapılırken, yapılacak olan hizmet içi eğitim faaliyetlerinde öncelikle niteliğin ön planda tutulmasını istemektedirler. ABSTRACTThis PhD research has been carried out in order to determine the in-service training needs of geography teachers. The population and sample of the research designed in accordance with screening model consists of a total of (N=1409) geography teachers serving throughout the Istanbul province in accordance with Istanbul Provincial National Education Directorate in the 2014-2015 academic year. In the sample selection, two different sampling methods – qualitative and quantitative, have been used. In this aim, for the quantitative sampling, from each of the 39 districts within the Istanbul provincial boundaries, one Anatolian high school, one vocational technical high school, one imam hatip high school, as well as a total six science high schools and three social sciences high schools have been included in the sampling. Quantitative research has been carried out with face to face interviews with (n=210) geography teachers at a total of 124 schools. For qualitative sampling, interviews have been carried out with (n=21) geography teachers selected again from the study population and sample. These teachers consisted of teachers from Anatolian, vocational technical, imam hatip, science, social sciences high schools and three private schools.In interviews carried out one on one with geography teachers in schools, the “in-service training requirement determination survey” and “semi structured interview form” has been used as a measurement. The expert opinion and reliability studies of these forms have been carried out with care.Quantitative data has been gathered with the help of 210 geography teachers in 39 district centres, and assessed using the SPSS statistics program. Percentage (%) and frequency (f) values have been calculated, and the in-service training needs of geography teachers have been determined. Qualitative data has been gathered with the help of an interview form with 21 geography teachers, and has been analysed using descriptive analysis method.In line with the findings, the view of geography teachers towards in-service training is positive and they see in-service training carried out as necessary. A majority of the teachers have participated in-service training on teaching subjects. In addition, the participation in the in-service training in the geography area of the teachers is limited. The geography teachers have requested the organization of more in-service training related to geography teaching and for the quality of the training to be increased.The findings show that geography teachers generally carry out their professions willingly and with pleasure. Geography teachers do not see teacher training programs as sufficient, and have reported that teacher training being carried out at education faculties would be more beneficial. The geography teachers participating in the research do not see the universities they have graduated from as sufficient in terms of laboratory, field trips, internships, teaching methods and techniques, classroom management, assessment and evaluation, guidance, special education methods and request that additional in-service training is offered in this regard. Geography teachers, stating that they would also like to learn new things, follow new developments and changes and benefit from technological advances; also wish to develop themselves on a personal level (GIS, project preparation, design and animation, foreign language, smart board and tablet usage, stress management, attention improvement techniques, scientific research techniques, etc.). In addition, their views on participation to conventions, symposiums, nature education, field trips, post graduate studies are positive. Geography teachers have stated that they require more in-service training in areas such as; ecosystem, biodiversity, historical texts, documents and maps, population settlements and possible future changes, regional development projects in Turkey, scenarios on population projections in Turkey, GIS and the important energy transmission lines in the world, the impact of human activities on carbon, nitrogen, oxygen and water cycles, strategies for the prevention of environmental issues: food chains and transportation capacity etc. depending on their learning areas.In addition, geography teachers have also stated the need to focus on practical work in the in-service training activities, to keep pace with the era and innovations, and periodic and systematic in-service training increasing the quality of teachers. They have stated that training must be carried out with willing and qualified instructors, aimed at a specific need, where needs are considered, and sufficient facilities are provided to them (travel, additional course fee etc.), to small groups, in environments with suitable technical infrastructure and at appropriate times. They have also stated that when required, in-service training can be supported with e-learning method.As a result, geography teachers are requesting more in-service training that serves a purpose in both general teaching knowledge and their own field, in order to keep up with the era and improve their qualifications. Of course as this is happening, they also want quality to be the focus in in-service training