Kültür ve konut ilişkisi; çağdaş konutta geleneksel öğelerin izleri

ÖZETBu çalışma mekânı, kültürel aktarımın en somut göstergesi olarak ele almakta ve gelenek kavramını bu aktarımın bir aracı olarak kabul ederek, günümüz yaşam kültüründe geleneksel tasarım kriterlerinin sürekliliğinin ne ölçüde korunup, ne ölçüde korunamadığı değerlendirmeye çalışmaktadır. Günümüz ‘yapım’ teknolojilerindeki ilerlemelerin, kültürel birikimin aktarımının demode olarak algılanmasındaki etkisi nedeniyle bugünün tasarım rotası, bir takım trend kavramların içinde kaybolma tehlikesi altındadır. Bu nedenle çalışma, geleneksel olanın kullanılan bilgiye/yapım becerisine uygun bir tutum/davranış içinde olduğunu, ancak çağdaş olarak tanımlananın gerçekten bu biçim – içerik uyumunu sergileyip sergilemediği sorusunu problem olarak tanımlamıştır.Bu kapsamda konuyla ilgili literatür taraması, 1994 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınan tarihi Safranbolu kentinde yapılan inceleme çalışmasıyla desteklenmiş ve görsel materyallerin çoğu bu yöntemle elde edilmiştir.Bu perspektifle hazırlanan çalışma beş bölümünden oluşmaktadır: Kültür kavramının konu edildiği ilk bölüm, genel bir tanımlamanın ardından konuya ‘konut kavramı’ özelinde yaklaşmakta ve Türk kültüründe konut kavramını fiziksel ve sosyo – kültürel boyutlar çerçevesinde ele almaktadır. İkinci ve üçüncü bölümlerde Türk Evi kurgusu, geleneksel ve çağdaş yaşam başlıkları altında, tarihsel süreç ve biçim grameri alt başlıklarında incelenmiştir. Gelenekselin konu edildiği ikinci bölümde, göçebe dönemden Osmanlı’nın son dönemlerinde Tanzimat’ın ilanına kadarki dönem, yapı, iç mekân ve mobilya ölçeklerinde; çağdaşın konu edildiği üçüncü bölümde ise Tanzimat’ın ilanından günümüze gelen süreç, konut tasarımında moda olan yeni eğilimler altında ele almaktadır. Dördüncü bölüm, konut tasarımında tarihsel ve biçimsel sürekliliğinin kesintiye uğradığı tanımlaması yapılan günümüz kültüründe, gelenekselin sürekliliğini taşıyan ancak bugünün kriterleriyle biçimlenen, bir örnek mekân, bir de öneri mekân tasarımını içermektedir. Beşinci ve son bölüm, çalışma boyunda elde edilen bilgiler paralelinde bulguların paylaşıldığı genel bir değerlendirme bölümüdür. Mekân özelinde ele alınan kültürel sürekliliğin görüntüden okunmasının mümkün olamayacağına, bunun öncelikle bir içerik problemi olduğuna; bu nedenle ele alınan biçimlerin, ancak içinde bulunulan dönem içerikleriyle anlamlandırılabileceklerine dair düşüncelere yer verilmektedir. Anahtar Sözcükler: Kültür, Geleneksel Konut, Çağdaş Konut, Biçim, İçerikABSTRACTFrom the semantic point of view, this study conceives space as the most tangible sign of the cultural heritage, and as such, by taking tradition to be the medium of this transmission, it tries to evaluate the extent of the protection of the continuity of its traditional design criteria. In this day and age, as a result of the advancements in the ‘construction’ technologies, transmission of this cultural background is somewhat regarded as demoded; to this effect, today’s course of design is under the threat of losing its stance in various trendy concepts. For this particular reason, the study accepts the traditional to fall into the category of know how/constructional ability, when it defines the contextual compatibility of the contemporary as problematic, from the form-content point of view, and it questions whether it really complies or not with this frame of thought. In this context, the research into the related literature has been supplemented by the field studies carried on the city of Safranbolu-Turkey, which was placed on the list of the world architectural heritage of UNESCO in 1994.From this view point, the study comprises from five sections:Following a general definition, the first section deals with the concept of culture, by approaching the subject particularly from the ‘context of dwelling’ and treats the subject with its physical and socio-cultural frame in Turkish culture.In the second and the third sections, the topic of the Turkish House has been examined in a historical and typological context, with its traditional and contemporary aspects. The second section, in which the traditional is in question; starting from the nomadic period to the final phase of the Ottomans, down to the declaration of the edict of Tanzimat, building, interior space and the scale of furniture; in the third section, from the declaration of Tanzimat to our present times, where the contemporary aspects are in discussion, the new fashionable trends are in order. The fourth section; in which today’s culture from the historical and the typological points of view, where the allegations of interruptions in the continuity of housing design are being discussed, contain an exemplary space with its traditional continuity including today’s criteria, and a proposed spatial design. The fifth and the final section contains an overall evaluation of this study and its findings. It posits that, the possible reading of the image cannot be dealt with cultural continuity alone, in the case of space it is primarily a problem of content, therefore the forms under consideration however, can only have meaning under their time periods in its totality. Key Words: Culture, Traditional Housing, Contemporary Housing, Figure, Conten