Sebep ve sonuçları açısından Hz. Peygamber’in savaşları

ÖZETHz. Muhammed'in savaşları (gazve ve seriyyeleri) Mekke'den Medine'ye hicret ve Medine'de İslâm devletinin kurulma süreciyle başlamaktadır. Hz. Peygamber'in bu dönemde yaptığı askerî faaliyetleri siyasî, hukukî, askerî, kurumsal, sosyal, iktisadî ve dinî açıdan çok mühim gelişme ve olaylara sahne olmuş, İslâm'da savaş veya cihad gibi önemli konulara kaynaklık teşkil etmiştir. İslâm'da savaşla ilgili görüşlerin genellikle İslâm'ın temel kaynağı olan Kur'ân-ı Kerîm'de bulunan savaş âyetlerine ve bu âyetlerin uygulayıcısı olan Hz. Peygamber'in tatbikat ve davranışlarına, dolayısıyla "siyer", "megâzî", "hadis", "tabakât" türünden tarihî eserlerdeki bilgi ve rivayetlere dayandırıldığı müşahede edilmektedir. Tezde ağırlıklı olarak bu kaynaklardaki tarihî rivayetler ve bu yönde yapılan araştırmalardaki değerlendirmeler esas alınarak Hz. Peygamber'in savaşlarının, bir başka ifadeyle cihad faaliyetini oluşturan gazve ve seriyyelerin genel anlamda sosyal, siyasî, hukukî, askerî, iktisadî, ahlakî, dinî vs. açılardan bir bütün olarak sebep ve sonuçları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada bunların yanında Hz. Peygamber'in savaşlarının harp meydanında yapılış tarzları, gidişâtı, taktiği ve stratejisi gibi bilgilere de yer verilmiştir. Tezde belirtilen ve sayısı 120 kadar olan askerî operasyonların sebepleri siyasî sebepler, düşmanlık, İslamî tebliğ ve putların imhâsı ana başlıkları altında üç bölüm halinde ele alınmış ve belirli bir sınıflandırılmaya tâbi tutulmuştur. Savaşların siyasî, askerî, sosyal, ekonomik ve dinî sonuçları ise sebeplerine göre sınıflandırılan askerî operasyonların sonunda zikredilmiştir.Tezde tespit edilen savaş sebepleri İslâm'da cihadın savaş şeklinin birer meşrûiyet sebebi olarak önümüze çıkmış, sonuçlar ise genel olarak İslâm'da savaşla ilgili temel prensip ve hükümlerin vazedilmesi gibi konulara açıklık getirmiştir. Bununla da Hz. Peygamber'in ve bu arada ilk dönem müslümanlarının savaş siyaseti ortaya konulmuş, Hz. Peygamber'in askerî faaliyetlerinin temelinde dinî tebliğin önündeki engellerin kaldırılması gibi ana sebebin olduğu tespit edilmiştir.SUMMARYThe wars (Ghazawat and Sariyyas) of Prophet Muhammad started with the processes of formation of Islamic state in Madina. The military activities of the Prophet in this period were the subjects of very important political, juridical, instituonal, social and religious cases and have been sources of war or jihad judgments, especially in term of international relations in Islam. Because of this reason the schoolars who do ijtihad about subject of war in Islam, have taken Quranic verses and the impliments of the Prophet which are conveyed by literature of "siyar", "maghazi", "hadis" and "tabakat" books, as a base in their reasoning and argumentations.In this dissertation we aimed to find out the reasons, conclusions and general goals of these wars in terms of religious, social, juridical, political and other aspects, taking the traditions and assesments in these literature as our bases. Approximately 120 military operations are examined in the thesis. The reasons of the operations are examined under the three titles: political reasons, hostility, and announcement of Islam and abolising of idols. The political, economic, militaristic, religious and social conclusions of wars are mentioned in the end of military operations which are classified according to their reasons. In the light of historical traditions the reasons which are examined in the dissertation are the justified reason of war in Islam. The conclusions of ghazawat show that the Prophet whose main mission was the announcement of Islam, did not try any war without any justified reason. As a conclusion we can say that the main reason of military actions of the Prophet was to come of with difficulties for announcement of Islam