Sanatta gözetleme pratiği ve resimlerindeki karşılığı

ÖZETBir bakış biçimi olan perspektif Doğu ve Batı’da farklı şekillerde ortaya çıkmıştır. Doğu’da özne ve dünya arasında karşılıklı bir ilişki göze çarpmaktadır. Oysa Batı’da Geometrik perspektifin de kullanılmaya başlamasıyla özne ile dünya arasındaki ilişkide köklü bir değişim yaşanmış ve özne dünya karşısında etken hale gelmiştir. Çalışmada temel olarak sanatta geçmişten bugüne ‘‘bakış’’ meselesi ele alınmaktadır. Bakış, özneyi etkisi altına alan iki yanlı bakış ve öznenin tarafında olan voyöristik (dikizci) bakış olmak üzere iki yönüyle incelenmiştir. Voyöristik (dikizci) bakışın fantazmatik boyutuna ve Maurice Ponty, Jacques Lacan ve Jean Paul Sartre gibi düşünürlerin üzerinde çalıştığı, bakışın iki yanlılığı (özne ve ötekinin bakışı) kavramlarına vurgu yapılarak, sanat tarihinden çeşitlieserlerin bu kavramlar kapsamında analiz edilmesi hedeflenmiştir. Edouart Manet, Dominique Ingres, Cindy Sherman, Alfred Hitchcock gibi sanatın çeşitli mecralarında üretim yapmış olan sanatçıların yapıtları bu kavramlar kapsamında incelenmiştir. Çalışmanın temel çerçevesi Edward Hopper resimleri üzerinden kurgulanmış ve bu eserlerin hem voyöristik hem de iki yanlı bakış türünden bulgular taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır.--------------------The perspective, which is a form of look, has emerged in different forms in the East and West. There is a mutual relationship between the subject and the world in the East. However, as the Geometric perspective began to be used in the West, there has been a radical change in relation between the subject and the world, and the subject has become influential in the face of the world.The study is mainly concerned with the issue of "look" from past to present in art. The gaze has been studied in two ways: a two-sided view which effects the subject and a voyeuristic view of the subject. It was aimed to analyze various works from the history of art within the scope of these concepts, with emphasis on the fantasy dimension of the visionary perspective and on the concepts of the two aspects of gaze (subject and other's gaze) which Maurice Ponty, Jacques Lacan and Jean Paul Sartre have worked on.The art works of artists who produced in various mediums of art such as Edouart Manet, Dominique Ingres, Cindy Sherman, and Alfred Hitchcock have been investigated within this scope. The basic framework of the work was edited through Edward Hopper's paintings, and these works are the result of both voyeuristic and bilateral glance findings