Finansal aracıların gözetim görevi, şirketlerde finansman ve kontrol

ÖZET1960’lı yıllara kadar, finansal aracıların rolü konusundaki çalışmalar bunların devletin ekonomik politikalarının aktarılmasında görevli kurumlar oldukları varsayımına dayanmaktaydı. Sonraki yıllarda, finansal aracılar tarafından işlem maliyetlerinin azaltılmasına ve kaynak dağılımına dayalı yaklaşımlar ortaya çıktı. 1970’lerin sonlarına doğru, finansal aracıların bilgi üretimindeki rolüne ilişkin çalışmalar, piyasalarda dengesiz bilgi dağılımı sorunlarıyla ilgili rolüne geçişi sağladı. 1990’larda, finansal aracıların risk yönetimi rolüne ilişkin ilk adımları atılan bir teori henüz geniş bir kabul sağlayamadı.Bu çerçevede, fon arz edenleri ve fon kullananları bir araya getiren finansal aracılar bir taraftan diğerine bilgi aktarır ve fon kullanıcılarını fon arz edenler yararına gözetime tabi tutmakla yükümlüdür. Finansal aracıların gözetim rolü ile ilgili teorik çalışmalar o derece banka kaynaklı finansmanı esas almaktadır ki piyasa kaynaklı finansman “gözetimsiz” finansman olarak ele alınmaktadır.Kanaatimizce piyasa kaynaklı finansman, aracılar için bir gözetim görevi tanımlanmamış olmasının eksikliklerinden olumsuz etkilenmektedir. Gözetim görevi banka kaynaklı finansmana içkin (mündemiç) olmakla birlikte, piyasa kaynaklı finansmanın dolaylı mekanizmaları (bağımsız denetim ve derecelendirme hizmetleri, kurumsal yönetim ilkeleri ve kamuyu aydınlatma yükümlülükleri) finansal aracıların bilgilendirme ve gözetim rolünü yerini getirmesini tam olarak sağlamamaktadır.Bu sorunu çözmek için, piyasa kaynaklı finansmanda finansal aracıların fon kullananları gözetlemeleri için bir piyasa modeli geliştirmeyi amaçlamaktayız. Piyasa kaynaklı finansmanda fon kullananlar üzerinde kontrol etkileri de gösterecek şekilde bunları sürekli gözetime tabi tutmak üzere finansal aracılar için oldukça açık bir görev tanımlanması gerektiğini düşünüyoruz. Önerdiğimiz piyasa modeli doğrulamayı da kapsayan bilgi üretimi ve dağıtımı da kapsayan bilgi işleme için iki ayrı piyasa varsaymaktadır. Bu iki ayrı piyasa arasında bir “bilgi merkezi” oluşturarak, ikisi birlikte “limon problemi”ne yol açabilecek olan bedavacılar sorunu ve mükerrer maliyet sorununu aşmayı hedeflemekteyiz.Anahtar kelimeler: gözetim, finansal aracılar, piyasa modeli, şirket kontrolüSUMMARYUp until 1960s, research on the role of financial intermediaries had been based on the assumption that they are the agents for the transmission of economic policies of the government. Later, a theory has emerged based on the role of reducing transactions costs and resource allocation by financial intermediaries. By late 1970s, studies on the information production role of financial intermediaries paved the way for the role in informational asymmetry problems in markets. An early theory on risk management role of financial intermediaries, by 1990s, has not been able to achieve broader acceptance yet.By this point, matching the suppliers and users of funds, financial intermediaries convey information from one party to the other and are required to monitor fund-users on behalf of suppliers. Bank-based financing is dominantly the theoretical arena on the monitoring role of financial intermediaries so that market-based financing is deemed to be “non-monitored” finance.We claim that market-based financing suffers from the vulnerability of not having a clear mandate for intermediaries to monitor. The indirect mechanisms, namely auditing and rating services, corporate governance principles, and disclosure requirements, do not fulfill the informative and monitoring role of intermediaries in market-based financing though this role is inherently assumed in bank-based financing. To fix this flaw, we tempt to develop a market model for financial intermediaries to monitor fund-raisers under market-based financing. We state that financial intermediaries should have rather clear mandate to continuously monitor fund-raisers in market-based financing with an insight of conducting control effects on them. Our market model assumes two separate markets for information production including information verification and for information processing including distribution. By setting up an “information center” between these two separate markets we aim to overcome the problems of free-riding and cost duplication which might create a “lemon problem”.Keywords: monitoring (screening), financial intermediaries, market model, corporate contro