Türkiye’de faiz ve kur riskine ilişkin standart yöntem uygulaması : içsel ölçüm yöntemleriyle sınanması

Risk yönetiminin artan önemi konunun hem düzenleyici ve denetleyici otoriteler nezdinde hem de literatürde daha detaylı bir şekilde ele alınmasına ve bu çerçevede gerek riskin önceden tespit edilmesi gerekse de sayısallaştırılmasına yönelik çalışmaların nitelik ve nicelik olarak artışına neden olmaktadır. Mevcut durumda bankacılık sektöründe maruz kalınan risklerin sayısallaştırılmasına yönelik olarak düzenleyici ve denetleyici otoriteler tarafından usul ve esasları belirlenen standart yöntemler kullanılmakla beraber, bankaların maruz kaldıkları riskleri içsel olarak hesaplamaya yönelik çalışmalar yaptıkları da bilinmektedir. Bu çerçevede çalışmanın amacı, bankaların faaliyeti, ölçeği ve yapısına uygun bir şekilde içsel ölçüm yöntemleriyle hesaplanan piyasa riskine esas tutar ve sermaye gereksinimi tutarının, ülkemizde BDDK tarafından düzenlenerek bankalara duyurulan standart yönteme göre daha hassas bir sonuç ürettiğini ortaya koymaktır.Bu amaçla çalışmada öncelikle, risk yönetimine ilişkin kavramsal ve teorik çerçeveye yer verildikten sonra, Basel düzenlemelerinin tarihsel gelişimi üzerinde durulmuş, ardından ülkemizde risk yönetimine ilişkin yasal mevzuattan ve ölçüm yöntemlerinden bahsedilmiştir. Çalışmada ayrıca piyasa riski bileşenlerinden faiz ve kur riskinin standart yöntemle ölçülmesine ilişkin usul ve esaslara değinildikten sonra, dördüncü bölümde faiz ve kur riskinin içsel ölçüm yöntemleriyle ölçülmesinde kullanılan Riske Maruz Değer Yöntemleri, Verim Eğrisi Yöntemleri ile Volatilite Yöntemlerine ilişkin teorilere yer verilmiştir. Çalışmanın beşinci ve son bölümünde ise örnek bir banka portföyü üzerinden standart yöntem ve içsel model kombinasyonları kullanılmak suretiyle hesaplanan sermaye gereksinimleri üzerinden karşılaştırmalar bulunmaktadır. Söz konusu karşılaştırma sonuçları bankanın yüksek güven düzeyinde dahi uğrayabileceği maksimum zararı telafi edebilecek nicelikte sermayeyi hesaplaması açısından içsel yöntemlerin standart yönteme göre daha hassas sonuçlar ürettiği hipotezini doğrulamaktadır.--------------------The increasing importance of risk management lead banking regulators and academics to pay further attention to the issue, the quality and quantity of studies grow to figure out the sources of risks and also provide further techniques to quantify risk in an elaborate way. It is commonly known that banks execute internal procedures to calculate their risks, the current practice of risk quantification relies on standard methods set by regulators. The aim of this study is to show internal risk quantification methods which are properly tailored according to bank’s organization, scale and activities provide more accurate risk measures with respect to standard methods. In order to do this, delivering theoretical and conceptual framework supported by the fact-based analysis of the historical evolution of Basel regulations, legal regulations and quantification methods are discussed in Turkish banking sector in the first two sections. In the third section, the rules and procedures to calculate interest rate and foreign exchange rate risks are addressed in detail. The fourth section is dedicated to the theoretical foundation of internal risk calculation methods such as Value-at-Risk, yield curve and volatility models. In the last section, assuming a hypothetical bank portfolio, a comparison of capital requirements obtained by the standard methods and different combinations of internal risk methods is reported. The results confirm the hypothesis that the internal risk quantification methods produces more precise risk measures and capital requirements for a bank to cover the maximum expected loss even in high confidence levels with respect to standard methods