Zenginleştirilmiş öğrenme ortamında ortaokul öğrencilerinin matematiksel zihin alışkanlıklarının geliştirilmesinin incelenmesi

ÖZETZENGİNLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRENME ORTAMINDA ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİKSEL ZİHİN ALIŞKANLIKLARININ GELİŞİMİNİN İNCELENMESİAraştırmanın amacı, zenginleştirilmiş öğrenme ortamında ortaokul öğrencilerinin matematiksel zihin alışkanlıklarının gelişimini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2013-2014 eğitim öğretim yılında, İstanbul ili, Güngören ilçesindeki bir ortaokulda, 7. Sınıfa devam eden toplam 20 öğrenci oluşturmuştur.Araştırma kapsamında öncelikle farklı alanlarda kullanılan zihin alışkanlıkları becerilerinin matematik öğretimi alanında kapsamı belirlenmiştir. Belirlenen becerileri ölçebilecek mevcut ölçü araçları bulunmadığı için araştırmacı tarafından “Bilişsel Zihin Alışkanlıkları Rubriği” ve “Duyuşsal Zihin Alışkanlıkları Kontrol Listesi” değerlendirme formları geliştirilmiştir. Daha sonra, “öğrencilere zihin alışkanlıkları becerilerinin kazandırılabilmesi nasıl mümkün olabilir?” düşüncesinden hareketle öğrenme ortamı çalışma yaprakları, sınıf içi tartışma ortamı ve öğrencilerin performansa dayalı çalışmaları içerecek şekilde zenginleştirilmiş bir öğrenme ortamı tasarlanmıştır. Çalışma grubu ile tasarlanan öğrenme ortamında 18 hafta süre ile öğretim yapılmıştır. Bu süreç kapsamında öğrencilerin matematiksel zihin alışkanlıkları “Bilişsel Zihin Alışkanlıkları Rubriği” ve “Duyuşsal Zihin Alışkanlıkları Kontrol Listesi” değerlendirme formları ile değerlendirilmiştir. Değerlendirme sürecinde öğrencilerin bu etkinliklerdeki sorulara verdikleri cevaplar ve öğrenme ortamında gösterdikleri davranışlar nitel veriler olarak toplanmıştır. Elde edilen nitel veriler yüzde olarak frekans şeklinde nicel verilere dönüştürülerek analiz edilmiştir. Nicel veriler verilen öğrenci cevapları ve sınıf içi performanslarına dayalı olarak ayrıca yorumlanmıştır. Araştırma bulgularına göre, zenginleştirilmiş öğrenme ortamı uygulamasından sonra öğrencilerin bilişsel becerileri (problem çözme, akıl yürütme, ilişkilendirme, iletişim kurma) başarılı biçimde kullanma oranı %24’ten %57,5’e ve duyuşsal becerileri (sebat etme, öğrenmede meraklı olabilme, eleştirebilme-eleştirilebilme, düşüncede esnek olabilme, öğrenme sürecinde sorumluluk bilinci ile risk alabilme, başkalarının görüşlerini sorgulayabilme, matematiğin estetik yönünü göz önüne alabilme ve matematiğin eğlenceli yönünü göz önüne alabilme) başarılı biçimde kullanma oranı ise %28,3’ten %58,78’e çıktığı görülmüştür. Aynı zamanda öğrencilerin etkinliklerde verdikleri cevaplardan, sınıf içi çalışma ve davranışlarından örnekler incelendiğinde, öğrencilerin bu becerileri kullanım oranlarının ve düzeylerinin matematik konularına, becerinin türüne, etkinlik içeriğine bağlı olarak bireysel farklılık göstermekle birlikte genel anlamda öğrencilerin bu becerileri başarılı biçimde uygulamak için eğilim gösterdikleri görülmüştür. Araştırma sonucunda, zenginleştirilmiş.öğrenme ortamı ile öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal zihin alışkanlıklarını başarılı biçimde ve daha fazla oranda kullandıkları görülmüştür. Buna göre, zenginleştirilmiş öğrenme ortamının öğrencilerin matematiksel zihin alışkanlıklarını olumlu olarak etkilediği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Zihin alışkanlıkları, matematiksel zihin alışkanlıkları, zenginleştirilmiş öğrenme ortamı.ABSTRACTTHE INVESTIGATION OF THE IMPROVEMENT OF ELEMENTARY SCHOOL STUDENTS’ MATHEMATICAL HABITS OF MIND IN THE ENRICHED LEARNING ENVIRONMENTThe purpose of this study was to investigate the improvement of elementary school students’ mathematical habits of mind in the enriched learning environment. The study was conducted with a total of 20 students at the seventh grade of an elementary school located at Gungoren in Istanbul province in the 2013-2014 school year. Within this research, primarily the scope of the habits of mind skills that are used in different areas were identified in the field of mathematics education. "The Rubrics of Cognitive Habits of Mind" and "The Control List of Affective Habits of Mind" assessment forms were developed by the researcher, because of the scarcity of measurement tools that measure the determined skills. Based on the question "How could it be possible for the students to gain the skills of habits of minds?”, the enriched learning environment was designed including worksheets, classroom discussions and student performance-based work. The working group was instructed in the designed learning environment for 18 weeks. Throughout this process, the mathematical habits of mind of the students were assessed through the evaluation forms "The Rubric of Cognitive Habits of Mind" and "The Control List of Affective Habits of Mind". During the evaluation process, answers to the questions in each activity and behaviours of the students reflected in their learning environment were collected as qualitative data. The obtained qualitative data were converted into quantitative data in the form of frequencies as percentage. Quantitative data were also analyzed based on students' responses and their performance in the classroom.According to the research findings after the application of the enriched learning environment, the ratio of students’ using the cognitive skills successfully (problem solving, reasoning, making connections, communication) increased from 24% to 57,5% and affective skills (persisting, being curious in learning, criticizing-ability to accept criticism, flexible thinking, taking risks with responsibility awareness in learning process, questioning the views of others, taking into account the aesthetic aspects of mathematics, taking into account the enjoyable aspects of mathematics) increased from 28,3% to 58,78%. At the same time, when the samples from students’ answers on the activities, work and behaviours in the classroom were examined although the ratio and level of utilization of these skills of the students varied depending on the mathematical topics, the type of skills, the activity content; it was found that in general students tend to apply these skills successfully. As a result of the research, it was found that students successfully used the cognitive and affective habits of mind with a higher percentage. Accordingly, it was concluded that enriched learning environment affect mathematical habits of mind of the students in a positive way. Key Words: Habits of mind, mathematical habits of mind, enriched learning environment