Türkiye’de bankacılık sektöründe etkin bir iç denetim sistemine geçiş

Günümüz gelişmiş toplumlarında, çok sayıda kişinin çalıştığı, geniş ve dağınık alanlarda faaliyet gösteren ve binlerce işlemin gerçekleştirildiği işletmelerde; yöneticiler, sistemlerin, usullerin, kontrollerin değerlendirilmesi ve verimliliği ile hedeflere ulaşıp ulaşılmadığını saptamak için kendilerine bağlı elemanlar tarafından yürütülen bir iç denetime ihtiyaç duyarlar. Günümüzün önemli hizmet işletmelerinden biri olan bankalar da yerine getirdikleri ekonomik fonksiyon itibariyle karmaşık ve büyük olarak nitelenen organizasyonlardır. Bankalarda etkin bir iç denetim sistemi, bankacılık faaliyetlerinin tam ve güvenli olarak sürdürülmesi ve riskin en aza indirilmesi için gerekli bir yapıdır. Gelişmiş ya da gelişmekte olan ülke ayrımı olmaksızın, bir ülkede benkecılık sisteminin zayıflığı ulusal ve uluslararası alanda mali istikrarı tehdit edebilmektedir. Bu nedenle, özellikle mali sistemin en önemli kurumları olan bankalarda etkin bir denetimin sağlanması gereği, uluslararası çalışmaları ve bu alanda uluslararası kriterler geliştirilmesini teşvik etmiştir. Bu amaçla Basle Komite; BIS, IMF ve DB da dahil birçok uluslararası ve bölgesel düzeyde faaliyette bulunan kuruluşla birlikte çalışarak bankacılık gözetim ve denetimini etkinleştirmeye yönelik prensipler geliştirmiştir. Uluslararası mali piyasalarda meydana gelen bu gelişmeler, diğer gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi, Türk Bankacılık Sektöründe de gözetim ve denetim başta olmak üzere çeşitli alanlarda düzenleme yapılmasını zorunlu hale getirmiştir. Bu itibarla ilk olarak Haziran 1999’da kabul edilen 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 9/4. maddesinde risk yönetimi ve iç denetim sisteminin hukuki zemini hazırlanmıştır. Daha sonraki aşamada, BDDK tarafından hazırlanan “Bankaların İç Denetimi ve Risk Yönetimi Sistemleri Hakkında Yönetmelik" 08.02.2001 tarih ve 24312 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik ile Türk Bankacılık Sektöründe bu esasların uygulanması zorunlu kılınmış ve yaptırıma bağlanmıştır. Bu doğrultuda, Türk Bankacılık Sektöründe 1 Ocak 2002 itibariyle sözkonusu yönetmelik hükümlerine uygun bir iç denetim uygulamasına geçilmiştir.In current developed societies, in business enterprises in which many people work, operating in wide and scattered areas and thousands of transactions are processed; managers need an internal audit that is performed by their staff in order to do evaluation and the productivity of the systems, methods, controls and determine whether the goals are reached or not.The banks that are one of the important service business enterprises are qualified as complex and big through the economic function carried out by them. A dynamic internal audit system in banks is a necessary structure in order to continue the banking operations as complete and safe and minimize the risk.Without a differentiation of developed or developing country, the weakness of banking system in a country can threaten the international and domestic financial stability. For this reason, the need for providing a dynamic audit in banks that are the most important institutions especially in financial system encouraged international studies and development of international criterion on this topic. For this purpose Basle Committee developed principles for functioning banking supervision and audit working together with a lot of international and regional institutions including BIS, IMF and WB.These developments that are happened in international financial markets, like occured in other developing countries, necessitated doing arrangements in Turkish Banking Sector in various subjects especially in supervision and audit. Therefore, the legal ground of risk management and internal audit system is prepared in 9/4 item of Banking Laws no 4389 which is first accepted in June 1999. In next stage, "Statue About Banks' Internal Audit and Risk Management Systems" which is prepared by BDDK, has come into effect by publishing in The Official Gazette dated 08.02.2001 and no 24312. By the statue, the application of these essentials in Turkish Banking Sector is mandated and sanctioned.İn this connection, an internal audit application that is appropriate to the related statue judgments is started as of January 01, 2002 in Turkish Banking Sector