Kafkas toplumlarında kurumlar : Sosyal ve ekonomik örgütlenme biçimlerinde değişim

ÖZETHerhangi bir devlet organizasyonun olmadığı durumlarda toplumsal düzenin devamlılığı nasıl sağlanmıştır sorusu sosyal bilimcilerin araştırdığı konulardan olmuştur. Evans Pritchard’ın, Nuer kabilesi üzerine yaptığı çalışma, toplumdaki kurumların toplumsal ve ekonomik örgütlenme üzerindeki etkilerini ortaya koymuştur. Tez konusu olarak “Kafkas Toplumlarında Kurumlar ve Ekonomik Örgütlenme Biçimlerinde Değişim” konusunu seçmemizin nedeni, bu toplumun da tıpkı Pritchard’ın çalıştığı Nuer kabilesi gibi yüzlerce yıl herhangi bir devlet düzenlemesi olmadan istikrarlı bir yönetim organizasyonu sergilemiş olmasıdır. Toplumsal kurumlar, toplumun ekonomik örgütlenme biçimini de belirlemiş, kurumsal değişim ise beraberinde toplumsal ve ekonomik örgütlenme biçiminin değişimini getirmiştir.Çalışmamızın birinci bölümünde kavramlara dair çizilecek çerçevede Kafkas toplumunun sosyal yapısını yorumlamada nasıl bir yol izleneceğine dair teorik kavramlar tablosu ortaya konacaktır. Bu yüzden yorumlamanın anahtarları olarak kullanacağımız kavramlar tanıtılacaktır. Kurum kavramına ve toplumsal değişmenin ne olduğunu belirlemeye çalışacağımız bu bölümde, tarihi anlamlandırmanın kalıpları olan kavramlar da Weber’in Toplumsal etkinliği anlamaya yönelik çalışması olan Toplumsal ve Ekonomik Örgütlenme Kuramı izleğinde yürüyecektir. Bununla birlikte toplumsal etkinliği anlamaya yönelik çalışmalar yapan diğer sosyologların görüşlerine de özet olarak yer verilecektir. Çalışmanın bundan sonra gelen bölümleri Weber’in bu teorilerinin süreğinde Kafkas toplumunun yapısını anlamlandırmaya yönelik olacaktır. Bu yüzden toplum, toplumsal etkinlik, kurum, kural, kurumsal değişime dair farklı görüşler bu bölümde ele alınacaktır.İkinci bölümde Kafkas toplumlarının sosyal örgütlenme biçimi ve bu sosyalörgütlenmenin hususiyetleri ele alınarak, toplumun yapısal karakteri ortaya konulmayaçalışacaktır. Sosyal örgütlenme biçimi, bir yönüyle ekonomik etkinliklerin düzenlenmesine de kaynaklık ettiği için, toplumun yönetim sistemi ve bu yönetim sisteminin zihniyet yapısı ortaya konulmaya çalışılacaktır. Toplumsal değişim büyük oranda kurumlar ve kuralların değişimine bağlı olan bir süreç olduğundan dolayı, kurumların ve kuralların değişimine sebep olan faktörler ele alınacak ve sosyal örgütlenme biçimindeki değişim de bu bölümde incelenecektir. Özellikle 18-19. yüzyıllar, bölgenin sosyal yapısının, dışa açılmak zorunda bırakıldığı dönemlerdir. Bu yüzden de değişim büyük oranda bu yüzyıllarda olmuştur. Biz de çalışmamızda Kafkas toplumlarında değişimden bahsederken özellikle bu yüzyılları göz önünde bulunduracağız.Üçüncü bölümde ise Kafkas toplumlarındaki ekonomik etkinliklerine kısaca değinildikten sonra, bu ekonomik etkinlikler ve bir önceki kısıtlamalar dâhilinde Kafkas toplumunun ekonomik örgütlenme biçimi ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır. Kurumsal değişimin fiyatlardaki değişime bağlı olduğu gerçeğini göz önünde bulundurarak ekonomik etkinliklerin ve kimi fırsatların toplumsal kuruluşlar bazında nasıl anlaşıldığı ortaya konulmaya çalışılacak, kurumsal değişime bağlı olan ekonomik örgütlenme biçimindeki değişim yahut daha farklı bir ifadeyle zihniyetteki değişime bağlı olan ekonomik yapıdaki değişim ele alınacaktır.ABSTRACTThe question “ How is the continuity of social order achieved in the event of lacking inany governmental system” is one of the matter being searched by sociologist. With the study,related to Nuer tribes, Evans Pritchard had tried to bring up the influences of settled societieson social order we select “ The variation of instutitions and their economic organization formin Caucasus Communities as a thesis subject since this community has preserved its sturucturewithout any governmental organization for centuries. İt is a good example of “ How affectiveof these instutions while arranging the economic activities.İn the first chapter of our study, a theoretical concepts table concerning the way/theroute while commenting on Caucasus Community’s social form will be put forward. So theconcepts used as keys of interpretation will be introduced. Also, in this part we will try todetermine instution concept and what a social change is. İn addiation to this, the concepts,which are explanation forms of history, will follow the example of Weber’s social aneconomic organizations theory related to understanding social activity. Besides this, the othersociologist opinions studying interpretation of social activity. Will be discussed in a summaryform. The other parts of study will try to explain the form of Caucasus community in the lightof Weber’s theories. Depending on this, different views related to Society, social activity,instutitions, rule, instutitional variation will be mentioned in this part.In the second part, structural character of community will be brought up byconsidering Caucasus Community’s social organization form and pecularities of it since, Theform of social organization is a source for arranging economic activities in one respect;administration system of the community and its mentality form will be tried to explain.Due to the social variation process which is –to some extent- depend on variation ofthe institutions and rules; The facts of causing the change of the institutions and rules; will beheld and together with this variation in the social organization will be analysed in this chapter.Particularly, 18-19. centuries are the periods in which the social form of region is obliged tocome out. Because of this, the variation was carried out at that Times. While triying toExpress the variation in Caucasus communities we will consider especially the centuries.In the third chapter; after briefly mentioning the economic activities in Caucasussocieties; Together with these economic activities and preceding restrictions, economicorganization form of Caucasus Society will be tried to being revealed. By considering the factthat, the variation in instutitions is depend on the variation in prices. The subject how theeconomic activities and some opportunities are understood on the basis of social instutitions.The variation of economic organization form which is depend on institutional variation inother words, the variation, in other words, the variation in the form of economics linked withthe variation in mentality will be held