İkinci Meşrutiyet dönemi tarım politikaları

Anahtar Kelimeler : İttihat ve Terakki, milli burjuvazi, ticari tarım, köylü, tarımda makineleşme, tarım satış kooperatifleri, tarımsal kredi, sulama yatırımlarıÖZETİKİNCİ MEŞRUTİYET DÖNEMİ TARIM POLİTİKALARI1908-1918 arasını kapsayan II. Meşrutiyet’in ilk beş yıllık dönemi, daha ziyade İttihatçı-İtilafçı çekişmesine dayalı bir siyasal mücadele ortamı olmuş ve bu dönemde kurulan hükümetler, liberal iktisat politikasıyla ekonomiyi yönetmişlerdir. Fakat 1913 yılında İttihat ve Terakki’nin siyasal iktidarı ele geçirmesinin ardından başlayan ikinci beş yıllık dönemde ekonomik ve toplumsal alanda İttihatçı modelin uygulanması için tarihsel şartlar olgunlaşmış bulunuyordu. Devletin kurtuluşunu Avrupa’dan bağımsız ve milli bir ekonominin kurulmasına bağlayan İttihat ve Terakki, benimsediği ekonomi modelinin toplumsal temelini milli burjuvaziye dayandırmak suretiyle Osmanlı-Türk toplumunda burjuva ideolojisinin temellerini atmış oldu. Bu çalışmada İttihat ve Terakki’nin kırsal kesime yönelik pratikleri, devlet eliyle milli burjuvazi yaratmaya dönük devletçilik politikasının bir yansıması olarak ele alınmıştır.Tezin amacı, II. Meşrutiyet dönemi Osmanlı-Türk tarımında yaşanan iktisadi gelişmelerin toplumsal etkilerini süreklilik ve kopuşlarıyla birlikte analiz etmektir. Bu kapsamda gerçekleştirilen araştırma, arşiv belgeleri, resmi yayın ve raporlar, şirket bilançoları, Meclis-i Mebûsan ve Meclis-i Âyan Zabıt Cerideleri ile dönemin gazete ve dergilerindeki haber ve makalelere dayandırılmıştır. Araştırma sonucunda öz olarak, kırsal alanda refahı arttırmaya yönelik bir çabanın varlığına rağmen 19. yüzyılın ortasından itibaren tarımın ticarileştiği bölgelerde kapitalizmin baskısı altında kalan köylülüğün siyasallaşmasına imkân tanınmadığı saptanmıştır. Osmanlı kırsalında köylünün içinde bulunduğu yapısal sorunları çözmek suretiyle onun, büyük toprak sahipleri karşısında iktisadi ve siyasi açıdan özgürleşmesini sağlayacak reformlara girişemeyen İttihat ve Terakki, radikal bir tarım politikası yerine tarımın ticarileşmesi ve piyasaya dönük üretim yapan bölgelerin ulusal bir pazar dahilinde gelişmesi için iktisadi, hukuki ve idari tedbirler almıştır. İttihat ve Terakki’nin tarım politikası, Erken Cumhuriyet döneminde tarım politikası ve tarımsal yapısının şekillenmesinde belirleyici bir rol oynamıştır. Keywords: Committee of Union and Progress, national bourgeoisie, commercial agriculture, peasant,mechanization of agriculture, agricultural sales cooperatives, agricultural credit, irrigation investmentsABSTRACTAGRICULTURE POLICIES IN THE SECOND CONSTITUTIONALIST PERIODFirst five-year period of II. Constitutionalist Period, which covers 1908-1918 years, had become a political struggle based on unionist-entente debates and the governments formed in this period had ruled the economy through liberal economic policy. However, in the second five-year period that started after the political power has been grabbed by Committee of Union and Progress in 1913, historical conditions in order for the unionist model to be implemented in economic and social field had been met. Committee of Union and Progress, which binds the independence of the state to foundation of a national economy, has grounded the social base of the economic model it adopted on national bourgeoisie and within this way the bases of bourgeoisie ideology had been laid in Ottoman-Turkish society. In this study, the practices of Committee of Union and Progress oriented to countryside have been discussed as a reflection of its statism policy oriented to form a national bourgeoisie through state organs. The objective of this thesis is to analyse the social effects of the economic developments experienced in Ottoman-Turkish agriculture with its continuity and discontinuity. The research realized within this scope has been based on archive documents, official publications and reports, company statements, the minutes of Chamber of Deputies and Senate of the Ottoman Empire and the news and columns in the newspapers and magazines in that period. At the end of this research it has been determined that the politicization of peasantry, which is suppressed by capitalism in the regions where agriculture has been commercialized as of the mid of 19th century, cannot be managed in spite of the struggle in order to enhance the welfare in the countryside. Committee of Union and Progress, which cannot deal with the reforms that will liberalise from economic and political aspects in front of landowners by solving the structural problems the peasants had in the Ottoman countryside, has taken economic, legal and administrative precautions in order for the agriculture to be commercialized and in order for the regions which were making productions oriented to the marked to grow within the scope of a national market instead of a radical agriculture policy. The agriculture policy of Committee of Union and Progress has played a determining role in the agreement policy and shaping of agricultural structure in Early Republican Period