Sosyal güvenlikte hizmetlerin etkinliği ve verimliliği açısından özel sigorta sisteminin yeri

ÖZET19. yüzyılda insancıl amaçlarla uygulamaya başlanan sosyal güvenlik politikaları, temelde insanların yarınlarına güvenle bakmalarını amaçlamış; bunun yanında bazı sosyal, ekonomik ve siyasal hedeflere ulaşılmasına da yardımcı olmuştur. Ancak, 20. yüzylın son çeyreğinde sosyal güvenlik bazı sorunlarla karşılaşmıştır. Özellikle finansmanın güçleşmesi, sosyal güvenlik kuruluşlarının yapılanmasındaki problemler, siyasal ve bürokratik etkiler sebebiyle baştaki hedeflere ulaşmak oldukça zorlaşmıştır. Bu bağlamda, sosyal güvenlik amacına ulaşma ve sorunlarının çözümünde yeni açılımlar gündeme getirilmeye başlanmıştır. Bunlardan en önemlisi özel sigorta uygulamalarıdır. Özel sigortalar yöntem olarak sosyal güvenliğin temel araçlarından sosyal sigortalara benzemekte, ancak amaçsal yönden, kuruluş ve uygulamalar bakımından sosyal sigortalardan önemli ölçüde ayrılıklar göstermektedir. İşte bu noktada özel sigorta aracının sosyal güvenlik alanında devreye sokulması düşüncesi bazı çevrelerde geniş bir kabul görmekte, bazılarınca ise reddedilmektedir. Sosyal güvenlik alanında özel sigortalardan yararlanma konusunda farklı görüşlere karşın, 1980'lerde konuya ilişkin uygulamalara rastlanmaktadır. Bu alanda, Şili Ulusal Emeklilik Sistemi, özel sigorta uygulamasına verdiği yer ile önemli bir örnektir. Öte yandan ABD'de, İngiltere'de ve İtalya'da yaşlılık sigortası; Almanya'da ise sağlık sigortası açısından özel sigorta uygulamalarına yer verildiği görülmektedir. Türkiye’de ise, konuya ilişkin çalışmalar yapılmakta sosyal güvenlik alanında özel sigortalardan yararlanma önerileri getirilmektedir. Çalışmada ulaşılan nokta, sosyal güvenlik sorunlarının çözümünde ve özellikle yaşlılık sigortası bakımından, sosyal sigortaya ek ve isteğe bağlı bir özel sigorta uygulamasının yerinde olacağı şeklindedir. Kanımca diğer sigorta kollarında bugün için bu tür bir uygulamaya gerek bulunmamaktadır. SUMMARY Social security policies started to be applied in XIX. century with humanistic goals basicly purposed to make the people see their futures safe; besides, the policies helped to reach some social, economic and political targets. But in the last quarter of the XX. century, social security faced some problems. To reach the begining targets became difficult, especially because of the difficulties in financing, structural problems of social security organizations, and political and breaucratic effects. From this point of view, to get to the social security goal and handling the problems, some new expansions started to come out. The most important of them are private security applications. Private insurances are methodicaly similar to the basic social insurance instrument of social securities. But in the aspect of purpose, establishments and applications, private insurances show quite important differences. At this point, the idea of using private insurance instrument in social security system is pretty acceptable for some groups but refused by some others. Despite the different opinions about using private insurances in social security area, there are some practices related to the subject in 1980s. In this field, Chile National Retirement System is an important example with the place which it gives to the private insurance applications. Also there are some practices for private insurance as old age insurance in USA, Ingland, and Italy and health insurance in Germany. In Turkey, there has been studies related to the subject and offers about using private insurances in social security area. The conclusion in the study is: In solving the social security problems and especially in the aspect of old age insurance, an additional and optional private insurance application is going to be usefull. In my opinion there is no need for an application in other fields of insurance for today