İstanbul’daki Yahudi, Hıristiyan ve İslam mabedlerinde icra edilen ilahilerin karşılaştırmalı müzikal analizi

ÖZETİstanbul yüzyıllar boyunca değişik medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Anadolu’nun bir çok bölgesinde olduğu gibi İstanbul’da da havralar, kiliseler ve camiler aktif olarak kullanılırken ilahi icrasında da bulunulmaktadır. Bu çalışma, mabedlerde icra edilen ilahilerin müzikal analizi üzerine yapılmıştır. İstanbul’da bir çok cemaat yaşamasına karşın müzikal ve kültürel birlikteliğin daha ön planda olduğu Yahudi Sefarad, Ermeni Ortodoks, Keldani Katolik, Rum Ortodoks, Süryani Ortodoks, Protestan Presbiteryen ve İslam cemaatlerinin ilahileri karşılaştırılmıştır. Seçilen yedi cemaatin tamamı tek sesli ilahi icra eden cemaatlerdir. M. Safa Yeprem yaptığı çalışma ile mabed müziğinin ortak yönlerini ortaya koymuştur. Ortak makamların ve ölçü numaralarının kullanıldığı ilahiler; seyir özellikleri, ölçü numarası kalıpları, biçimsel yapılar, kullanmış olduğu dörtlü ve beşlilerin müzikal analizi gibi yönlerinden Arel-Ezgi Ses Sistemine göre değerlendirilmiştir. Yahudi Sefarad Cemaati “ilahi” yerine “Maftirim” ifadesini kullanırken Ermeni cemaati ise “Şaragan” ifadesini kullanmaktadır. Biçimsel yapının değerlendirilmesi ise Onur Akdoğu’ya göre yapılmıştır. Bunun yanında ilahi icrası ile ilgili icracı cinsiyetleri ve mabedlerin fiziksel özellikleri gibi unsurlarda çalışmaya dahil edilmiştir. Değerlendirmeler ve karşılaştırmalar sonucunda ilahilerin güfte, biçim, makam kullanımı,ölçü numarası kullanımı gibi müzikal açılardan birbirleriyle benzeştiği tesbit edilmiştir.ABSTRACTIstanbul has hosted different civilizations over the centuries. The synagogues, churches and mosques in Istanbul, as it is in many parts of Anatolia, are used actively. This study is a musical analysis of hymns performed in temples in Istanbul by diferent religious communities. Despite the existence of many religious communities living in Istanbul, I chose to compare musical and cultural associations in the forefront of the Jewish Sephardic, Armenian Orthodox, Chaldean Catholic, Greek Orthodox, Syriac Orthodox, Protestant Presbyterian and chants of Islamic communities which have common culture and music . The selected communities are performing all seven community monophonic chant. M. Safa Yeprem has revealed the common aspects of temple music. Chants that use maqams and measure number; navigational features, the measure number of patterns, formal structures, such as the direction of quartets and quintets musical analysis to be used is evaluated according to the Arel-Ezgi Sound System. The musical structure assessment was made based on the formal structure of Onur Akdoğu. In addition to the hymn performance was included the performers gender, and temples physical features. The findings of the assessment shows that selected hymns are similar in terms of musical patterns, maqams, rhythms, and musical structure etc