İstanbul’da 1960 sonrası gerçekleştirilen uygulamalar özelinde plastik sanatların kent mekanıyla ilişkisi

İSTANBUL’DA 1960 SONRASI GERÇEKLEŞTİRİLEN UYGULAMALAR ÖZELİNDE PLASTİK SANATLARIN KENT MEKANIYLA İLİŞKİSİÖZETBu çalışma, İstanbul’da açık alana yapılan plastik sanat uygulamalarının kent mekanıyla ilişkisi’ni konu almaktadır. Araştırma zemini açık alan olduğu için plastik sanatlar tanımının içini genellikle heykel sanatı doldurmuştur. Açık alan heykellerinin kent mekanıyla kurduğu ilişki, ülkenin sosyal ve ekonomik koşulları içinde sanatçıların, özel sektörün, devletin, yerel yönetimlerin, halkın kamusallığı algılama, kamusal alanı kullanma biçimiyle bağlantılıdır. İstanbul’da açık alan da heykel sanatı hala egemen ideolojinin kamusal alanda iktidarını örgütlemek için kullandığı anıt mantığı içinde üretilmektedir. Anıt mantığını aşan, modernist uygulamalar nadiren kent mekanında yer bulmaktadır. Kent mekanının sosyal ve fiziksel verileri temel alınarak tasarlanmış, kent içinde kamusal alanlar yaratan, sosyal ve fiziksel çevresiyle iç içe geçen çağdaş uygulamalara ise İstanbul’da rastlanamamaktadır. Kent mekanının çok katmanlı sosyal ve fiziksel yapısı ile ilişki kurmayı amaçlayan plastik sanat uygulamalarının gerçekleştirilmesi ancak farklı disiplinlerden uzmanların ve uygulama yapılacak bölgedeki halkın, eserin tasarım ve yaratım aşamasında söz sahibi olmasıyla sağlanabilir. Bunun için, kent mekanında plastik sanat uygulamalarından sorumlu, üniversitelerin ve sanatçı örgütlenmelerinin temsilcilerinin, şehircilerin, sosyologların, mahalle yada belde halkının temsilcilerinin de yer alacağı özerk komisyonlar oluşturmak bir çözüm olabilir. Bu tür bir çalışma biçimi kent mekanının plastik sanat uygulamalarıyla kamusal alana dönüşmesi sağlayacaktır. Ayrıca sanatçı örgütlenmelerinin ve üniversitelerin açık alanlara uygulanan, ciddi bütçelerle gerçekleştirilen, tüm halkın günlük hayatını etkileyen plastik sanat eserleri hakkında sorumluluk alması gerekir. Açık alanda plastik sanat uygulamaları yerel yönetimlerin, devletin, özel sektörün siparişleriyle değil üniversitelerin, sanatçıların ve halkın talepleri üzerine gerçekleştirilmelidir. Aksi halde plastik sanatlar kent mekanının karışıklığına, görsel kirliğine ve kalabalığına yeni nesneler eklemekten öteye gidemeyecektir. İSTANBUL’DA 1960 SONRASI GERÇEKLEŞTİRİLEN UYGULAMALARÖZELİNDE PLASTİK SANATLARIN KENT MEKANIYLA İLİŞKİSİSUMMARY This study includes the relationship between the city and plastic arts applications in open space in Istanbul. For research is carried out in the open space, the definitions about the plastic arts consists of sculptural art. The relationship between open area sculptors and the city is related to artists, private sectors, government, local governments and people to understand the publicity and to use the public area according to the social and economic conditions of the country. The sculpture art in open space in Istanbul is still carried out to the monumental logic of principal ideology to organize the power in public area. There are a few modernist samples different from monumental logic in the city. There aren’t any modern applications in Istanbul in compliance with the social and physical environment creating public areas in city and designed based on social and physical data of city. To perform plastic art applications aiming to contact between multi-layer social and physical structure of city is just carried out with the people in application region and experts from different disciplines to state their comments on design and creating phase of the sculptor. For that reason, to form autonomous commissions including city planners, sociologists, representatives of quarter or county or else representatives of artists associations or universities responsible from plastic art applications in city may be the solution. This kind of study will enable the city to turn into a public area with plastic art application. Moreover, the artists associations and the universities must be responsible in the plastic art sculptures - carried out with large budgets and performed in open spaces - affecting the daily life of entire people. The plastic art application in open space must not be realized for the local government, government, private sectors offer but the people, artists and universities demand. On contrary, the plastic arts will just put in new objects to complexity and visual pollution of city