Corporate governance in publicly-owned enterprises in Kosovo from stakeholder perspective

Kamu Şirketleri devlete aittir, ancak sahiplerinin çıkarlarını korumak için üst yönetimi denetleyen yönetim kurulu tarafından yönetilir. Kurumsal yönetim kavramı, işletmelerin başarılı bir şekilde yönlendirilmesini ve performans göstermesini sağlamak için bu taraflar arasındaki ilişkiyi sağlar. Dünyanın en büyük işletmelerindeki muazzam tarihsel yolsuzluk skandalları ve muhasebe dolandırıcılığı uygulamaları, daha büyük yönetişim mekanizmalarına olan ihtiyacı sağladı ve dünya çapında kurumsal yönetişimin önemini artırdı. Gelişmekte olan bir statüye ve geçiş ekonomisine sahip yeni bağımsız bir devlet olarak Kosova, diğerlerinin yanı sıra yüksek yolsuzluk oranıyla karşılaşmaya devam ediyor. Çeşitli kurumsal faktörlerden etkilenen Kamu Şirketlerinde kurumsal yönetişim çerçevesi ve paydaşlara karşı hesap verebilirlik zayıf kalmaktadır. Bu çalışmanın amacı, merkezi Kamu Şirketleri arasında kurumsal yönetişim çerçevesinin gelişimini analiz etmek ve bu işletmeler arasında kurumsal yönetişim uygulamalarını etkileyen faktörleri incelemektir.Çalışma, veri toplama yöntemleri olarak yarı yapılandırılmış görüşmeler ve anket kullanırken, araştırmaya dayalı sıralı karma yöntem yaklaşımını kullanır. Katılımcıları örneklemek için olasılık-amaçlı olmayan ve yargısal örnekleme yöntemleri kullanılır. Tezin ilk aşaması, görüşmelerin yapıldığı ve bilgilerin doğrudan ilgili paydaşlardan toplandığı kurumsal yönetim uygulamalarının nitel bir araştırmasıdır. Bu ilk araştırmadan, nitel bulgular değerlendirme ölçütlerini ve daha büyük bir örnekleme uygulanan anketini geliştirmek için kullanılır. Geçici olarak planlanan kantitatif aşamada, veriler kurul üyeleri, yöneticiler, denetçiler ve akademisyenler dahil olmak üzere diğer paydaşlardan uygun yerlerinde toplanır. Böylelikle veri toplama, görüşmeler yoluyla ilk nitel veri toplama aşaması ve ardından anketler kullanılarak nicel veri toplama ile iki aşamada gerçekleşmiştir. 22 Temmuz - 10 Eylül 2019 tarihleri arasında toplam yirmi üç görüşme yapılmış ve yüz otuz yedi anket analiz edilmiştir.Niteliksel veriler bir matris formatında yazılır ve kodlanır ve analitik amaçlar için Nitel Veri Analizi (QDA) Yazılımı kullanılır. Nicel veriler, Sosyal Bilimler İstatistik Programı (SPSS) aracılığıyla analiz edilirken, sonuçları yorumlamak için kurumsal teori benimsenir.Bu çalışma, Kamu Şirketleri arasındaki kurumsal yönetişim çerçevesinin az gelişmiş bir aşamada olduğunu, sık politik müdahalelerden ve profesyonel olmayan kurulların varlığından etkilendiğini ortaya koymaktadır. Bu, Kamu Şirketlerin zayıf performansına ve düşük düzeyde şeffaflık ve hesap verebilirliğe yol açar. Zorlayıcı izomorfik baskılar bazı iyi kurumsal yönetişim uygulamaları girişimlerine yol açarken, ağırlıklı olarak siyasi güdümlü sosyo-kültürel faktörlerden kaynaklanan normatif izomorfik eğilimler uygulama sürecine müdahale etmiştir. Bu çalışma, kurumsal yönetim uygulamalarını iyileştirmek için yasal hükümleri ve kurumsal yönetişim kurallarını gözden geçirmenin ve bunları dikkatli bir şekilde uygulamanın yanı sıra diğer sosyo-kültürel faktörlerin de dikkate alınması gerektiğini önermektedir.--------------------Publicly-Owned Enterprises (POEs) are owned by the state but governed by board of directors who oversee top management to protect owner’s interests. The concept of corporate governance provides the relationship among these parties to ensure successful direction and performance of enterprises. The massive historical scandals of corruption and accounting fraud practices in biggest world enterprises provided the need for greater governance mechanisms and enhanced the importance of corporate governance worldwide. Kosovo as a newly independent state, with a developing status and transition economy, among others, continues to face high corruption rate. Corporate governance framework in POEs influenced by various institutional factors and accountability towards stakeholders remain weak. The objective of this study is to analyze the development of corporate governance framework among central POEs and examine factors that influence corporate governance practices among these enterprises. The study employs an exploratory sequential mixed method approach whilst using semi-structured interviews and questionnaire survey as data collection methods. To sample respondents, nonprobability-purposive and judgment sampling methods are employed. The first phase of the thesis is a qualitative exploration of corporate governance practices in which interviews are conducted and information is collected directly from relevant stakeholders. From this initial exploration, the qualitative findings are used to develop assessment measures and the questionnaire survey which is administered to a larger sample. In the tentatively planned quantitative phase, data are collected from other stakeholders including board members, directors, auditors and academics at their convenient sites. Thus, data collection occurred in two phases with the initial qualitative data collection stage through interviews followed by quantitative data collection employing questionnaires. In total, twenty-three interviews are conducted between 22 July and 10 September 2019 and one-hundred and thirty-seven questionnaires are analysed. Qualitative data were transcribed and coded on a matrix format and Qualitative Data Analysis (QDA) Software is used for analytical purposes. Quantitative data are analysed through Statistical Programme for Social Sciences (SPSS) while institutional theory is adopted to interpret results. The study finds that corporate governance framework among POEs is at underdeveloped stage, influenced by frequent political interferences and existence of unprofessional boards. This leads to poor performance of POEs and low level of transparency and accountability. While coercive isomorphic pressures have led to some initiatives of good corporate governance practices, normative isomorphic tendencies arising from socio-cultural factors predominantly politically motivated have interfered on the implementation process. The study suggests that to improve corporate governance practices, besides reviewing legal provisions and the code of corporate governance and attentively implementing them, other socio-cultural factors should also be considered